معماری آب در ایران

آب به عنوان اصلی ترین منبع حیات در سرزمین های گرم و خشک ایران مانند گوهریست که باید در استفاده و انبار آن تلاش بسیار کرد. کمبود آب در ایران و نبود آب آشامیدنی در ۳ الی ۴ ماه از سال سبب ایجاد معماری خاص و خلاقیت در تامین و نگه داری آب در این مناطق شده است.

از جمله این معماری های خاص می توان به قنات یا کاریز، آب انبار و چاه آب سرد اشاره کرد.

کاریز

کاریز یا قنات درخشانترین خلاقیت ایرانیان در استفاده از سفره های آب های زیر زمینی و نجات از بی آبی است. البته باید اشاره کرد که سرچشمه تمام قنات ها آب های زیر زمینی نبوده است و ایرانیان برای هدایت آب به مکانهای تعیین شده و ایجاد آبادی ها آب را به وسیله قنات ها به زمین های هموار و مناسب کشت و کارهدایت می کردند.

کاریز بر دو نوع است :

کاریز سرپوشیده : برای به سطح آوردن آب از سرچشمه های زیر زمینی دامنه کوه ها از این نوع کاریزها استفاده می شد. اجزای اصلی این نوع کاریز مادر چاه، کال، میله، مظهر آب می باشد که گاه طول قنات از مادرچاه تا مظهر آب بیش از۶۴ کیلومتر (کاریز دولت آباد یزد) بوده است.

کاریز سر پوشیده

کاریز سرباز : در کنار چشمه های پر آب و جوشان ساخته می شد و اجزای اصلی آن تنوره و جوی  آب های اطرافش می باشد. ژرفای این نوع کاریز گاه تا ۱۵ متر (کاریز های خرم آباد)می رسد.

کاریز سرباز

آب انبار

آب انبار یا امبار در سراسر راه ها و شهرهای ایران به وفور دیده می شود البته در بعضی مناطق آب در برکه ها و رودها در دسترس است اما در کل ایران را می توان جز اقلیم های گرم و خشک دسته بندی کرد. اآب انبار در ایران تاریخی کهن دارد و نشانه های زنده ی آن از سده های ۶ و ۷ هجری پابرجاست.

به طور کلی آب انبار بر دو نوع است:

آب انبار های دشتی: همانگونه که از نامش پیداست این نوع از آب انبارها در دشت ساخته می شود. آب انبارهای دشتی ساختاری بسیار ساده دارند و معمولا استخرهای سر پوشیده ای هستند که از یک طرف پلکانی به درون آنها می رود تا دسترسی به آب در هر سطح ممکن باشد.

منبع آب این آب انبارها یا نزولات جوی بود یا اینکه از دور دست ها و آب های جاری جوی آب ساخته می شد و آب انبار را با آب جاری آنها پر نگه می داشتند.

 آب انبار دشتی

آب انبار شهری و روستایی : این نوع از آب انبارها در محلات مختلف شهرها و روستاها ساخته می شدند. بدنه اصلی آنها را یک تنوره یا خزانه، پلکان و پاشیر نشکیل می دهد.و برای خنک نگه داشتن آب چند بادگیر نیز ساخته می شده است.

آب انبار شهری یا روستایی

چاه آب سرد

اطلاع دقیقی از ساختار این نوع سازه در دسترس نیست. ولی بر اساس نشانه های موجود می توان گفت چاه آب سرد در مناطقی که زمستان های برفی داشته اند ساخته می شد. در زمستان چاه را پر از برف می کردند و در تابستان از آب حاصل از ذوب برف استفاده می کردند.

چاه آب سرد

 

سانلی اشراقی

من سانلی اشراقی، عضو هیئت مدیره شرکت بینش فراگیر ارک سفر هستم. دوره کارشناسی رو در رشته مدیریت جهانگردی و دوره کارشناسی ارشد رو در رشته برنامه ریزی گردشگری دانشگاه تبریز به پایان رسانده ام. از سال 1384 با گذراندن دوره های خبرنگاری به این حرفه علاقه مند شدم و از سال 1386 به طور رسمی وارد این حرفه شدم و با نشریات مختلفی از جمله روزنامه ارک همکاری مستمر داشته ام. پس از آشنایی با پدیده گردشگری علاقمند به تحصیل در این رشته شده و پس از پایان کارشناسی فیزیک هسته ای، به تحصیل در رشته گردشگری پرداختم از اوایل تحصیلم به برقراری ارتباط بین مطبوعات و گردشگری علاقمند بودم و این علاقه من را به سوی فعالیت در این زمینه سوق داد. از این رو، تصمیم خودم رو با تولید محتوا و طراحی و چاپ ضمیمه گردشگری سفرنامه ارک به عنوان سردبیر و مدیر مسئول با همراهی تیم ارک توریسم اجرایی کردم . همچنین به عنوان عضو هیئت تحریره نشریه کوله پشتی، فصلنامه تخصصی گردشگری انجمن علمی جغرافیا و گردشگری دانشگاه تبریز، فعالیت کردم. سال ۱۳۹۳، تیم ارک توریسم در راستای تولید محتوای الکترونیک ، وب‌سایت تولید محتوای تخصصی گردشگری، راه اندازی کرد. زمینه تخصصی من در این گروه مباحث تاریخی میباشد در مورد تاریخ پر رمز و راز تبریز در ارک توریسم می‌نویسم. به زبان‌های فارسی، انگلیسی و ترکی آذربایجانی تسلط دارم. اجرای رویدادهای گردشگری از دیگر زمینه های فعالیت ما در تیم متخصص و جوانمان هست. همچنین از سال ۱۳۹۶ پروژه یک دقیقه با تبریز را با هدف تولید محتوای ویدیویی برای شهر زیبای تبریز دنبال می کنیم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.