ماکو یکی از شهرهای مرزی ترکیه است که در شمال غربی ایران و در استان آذربایجان غربی واقع شده است. آنچه شهر ماکو را از دیگر شهرهای ایران متمایز ساخته، موقعیت طبیعی خاص آن است؛ این شهر از شمال و جنوب بین دو کوه قرار دارد. به همین دلیل ماکو، لقب “شهر سنگی” یا “داش ماکو” به خود گرفته است. ماکو از سمت غرب و شرق نیز به جلگه های قلعه دره سی و چای باسار منتهی می شود.
با توجه به جاذبه های تاریخی و طبیعی متعدد ماکو و رونق روزافزون بازارچه مرزی این شهر، قصد داریم در این مطلب اطلاعاتی در مورد آن برای شما ارائه کرده و راهنمای سفر به این شهر را در اختیارتان قرار دهیم.
شهر ماکو به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می شود که بخش شمالی بزرگتر و آبادتر بوده و بخش جنوبی که در دامنه کوه سبد واقع شده، آبادی کمی دارد. دره ای که این شهر بر روی آن بنا شده، رودخانه زنگبار از آن می گذرد.
در زبان ارمنی، ماکو به معنای “چراگاه” می باشد. دلیل این نامگذاری وجود چراگاه های بزرگ در اطراف این شهر است. به عقیده برخی ها، مادها در گذشته ساکن این منطقه بوده و آن را ماد کوه نامیده بودند که بعدا این نام به ماکو تغییر یافت. یاقوت حموی نیز معتقد است که این شهر در اصل ماگوش نام داشته، زیرا محل زندگی روحانیون زرتشتی بوده است.
اکثر مردم ماکو به زبان ترکی و گروهی نیز به کردی صحبت می کنند.
آب و هوای ماکو در تابستان گرم و خشک و در زمستان سرد و همراه با بارش برف است. بیشترین میزان بارندگی نیز در فصل بهار می باشد.
تاریخ ماکو:
اگر بخواهیم به قدمت این شهر اشاره کنیم، باید بگوییم که سکنه اولیه ماکو اورارتوها بودند. دلایل مختلفی برای اثبات این موضوع وجود دارد از جمله این موارد می توان به قدیمی ترین ابنیه تاریخی این شهر یعنی اطاق های سنگی در دهات سنگر اشاره کرد که به دوره اورارتوها تعلق دارد. همچنین کشف کتیبه هایی به خط میخی در قراء بسطام و اطراف بازرگان و چندین مورد دیگر گواه این موضوع می باشد.
پس از اورارتوها، ارامنه بر این شهرستان حکومت کردند که آثار تسلط آن ها در مکان هایی مانند کلیسای طاطاووس قابل رویت است. سپس اسقف زاکاریا و برادرش قلعه ماکو را استحکام بخشیدند که باعث شده بود بینندگان استحکامات تدافعی ماکو شگفت زده شوند. تا جایی که حتی تیمور لنگ نیز نتوانست این منطقه را تصرف کند.
در زمان حکمرانی قره قویونلوها در آذربایجان، قرایوسف ماکو را فتح کرد و پس از وی شاه اسماعیل سلسله مقتدر صفوی را تاسیس کرد. در زمان شاه اسماعیل، سلطان سلیم (سلطان عثمانی) در جنگ چالدران بر شاه اسماعیل پیروز شد. در نهایت قلعه ماکو به دستور شاه عباس ثانی خراب شد و کتیبه ای با این نوشته روی صخره نصب شد:
این قلعه که قلعه قابان بود ضرب المثل جهانیان بود
در زمان زندیه و قاجاریه نیز این شهرستان تحت تسلط ایل بیات، تیره ای از ایل قره قویونلوها، بود.
دسترسی به ماکو:
اگر قصد سفر به ماکو از تبریز داشته باشید، حدود ۳ ساعت مسیر زیر را طی خواهید کرد. لازم به ذکر است که جاده از تبریز تا مرند اتوبان بوده ولی از مرند تا ماکو دوطرفه است.
جاذبه های گردشگری ماکو:
ماکو به دلیل برخورداری از تمدن کهن، جاذبه های تاریخی فراوان، زیبایی های طبیعی به همراه پوشش گیاهی، رودها، چشمه ها، غارها، آبشارها، آب و هوای مناسب، مردم مهمان نواز، لباس های محلی رنگی، صنایع دستی و دست بافته های عشایر یکی از قطب های گردشگری شمالغرب کشور است که مسافران زیادی را به سوی خود جذب می کند.
پیشنهاد ما این است که در سفر به ماکو حتما از بافت قدیم این شهر (قلعه قبان) دیدن نمایید. قدمت این منطقه به دوره های تیموری، صفوی و قاجاریه می رسد که در گذشته بافت اصلی شهر بوده و پادگان نظامی، مراکز اقامتی و خدماتی در زیر کلاهک بزرگ سنگی قرار دارند.
دخمه سنگی فرهاد، عمارت کلاه فرنگی، کاخ باغچه جوق، حمام تاریخی ماکو، پل پنج چشمه، قره کورپو (پل سیاه)، پل قلعه جوق، کوه قیه، کوه چرکین، ساختمان بیمارستان قدیمی ارتش و سد بارون از جمله جاذبه های گردشگری این شهر به حساب می آیند.
یکی از دلایل توسعه گردشگری ماکو، موقعیت ترانزیتی آن است زیرا در کنار مرز و گمرک بازرگان قرار دارد.
امروزه بیشتر گردشگران داخلی با هدف خرید، راهی ماکو می شوند. بازارچه مرزی این شهر به دلیل عرضه کالاهای باکیفیت و با قیمت مناسب، مقصد مناسبی برای خرید محسوب می شود. پوشاک با برندهای معتبر، وسایل خانگی و مواد غذایی عمده ترین کالاهای این بازارچه می باشند.
پیشنهاد می کنیم در اولین فرصت، سفر یک روزه به ماکو را تجربه کنید.
