آیا می دانستید نام روزهای هفته فرنگی از گاهنامه کهن ایرانی برگرفته شده است؟!
در یک متن نجومی کهن بودایی که در سال ۷۵۹ میلادی از سانسکریت به چینی بازگردانده شده است. و یانگ چینگ فنگ در سال ۷۶۴ میلادی حاشیه ای بر آن بازنوشته است ؛ از نام روزهای هفته در زبان چینی و معادل آن ها با روزهای هفته در فارسی میانه در دو نوع آن یاد کرده است: یوشمبت (روز تعطیل) ، دوشمبت ، سه شمبت ، چرشمبت ، پنج شمبت ، شش شمبت ، شمبت.
در همان متن معادل سغدی این نام ها بدینگونه با مبدأ یکشنبه باز آمده است: مهرروز (خورشید) ، ماه روز (مهشید) ، بهرام روز (بهرام شید) ، تیرروز ( تیرشید) ، اورمزد روز (برجیس شید) ، ناهید روز (ناهیدشید) و جیان روز (کیوان روز یا کیوان شید).
همانگونه که دیده می شود این نام ها از نام هفت اختر سیار آسمان ، یعنی خورشید و ماه و پنج ستاره روان (سیاره) شناخته شده آن زمان برگرفته شده است. این نام روزهای هفته ریشه در آیین کهن ایرانی مهرپرستی یا همان میترایی دارد. و شایان ذکر است که با رسوخ فرهنگ و آیین ایرانی میتراییسم در اروپا و گرویدن افراد زیاد به این آیین و محبوبیت آن در ملل اروپایی ، تا حدی که اواسط قرن پنجم میلادی آیین اغلب مردم مهرپرستی بوده است ، باعث شد تا در دین مسیحیت و اغلب فرهنگ کشورها اثر بگذارد به طوری که ما آن را در روزهای هفته نیز می بینیم.
نام روزهای هفته در آیین میترایی که وارد زبان های اروپایی می شود:
- دوشنبه (مه شید): از خدای ماه یا مون که در زبان انگلیسی “Monday” می شود و در زبان آلمانی مونتاک
- سه شنبه (بهرام شید): روز تی ویس که در انگلیسی “Tuesday” و در آلمانی دینزتاک
- چهارشنبه (تیرشید): روز ودین که در انگلیسی “Wednesday” و در آلمانی میتوخ
- پنج شنبه (برجیس شید): روز تور که در انگلیسی “Thursday” و در زبان آلمانی در دونر یا دونرستاه
- آدینه (ناهیدشید): روزاریر (خدایباروری) درانگلیسی “Friday” ودرآلمانی فریتاک
- شنبه (کیوان شید): روز کیوان (ساتورن) در انگلیسی “Saturday” و در آلمانی سام تاگ
- یکشنبه (مهرشید): روز خورشید در انگلیسی “Sunday” و در آلمانی سون تاگ که توسط کنستانتین در سال ۳۲۱ میلادی روز خورشید (مهر) تعطیل هفتگی شد.
