فهرست میراث فرهنگی و معنوی یونسکو در جهت محافظت بهتر میراث فرهنگی و معنوی جهان و ایجاد آگاهی درباره آن ها تنظیم شده است. این پروژه شامل دو فهرست می باشد:
- فهرست بلندی شامل میراث فرهنگی معنوی بشریت است که با بیان نمایش ها و روش های آن ها کمک می کند تا از تفاوت فرهنگی و اهمیت آن ها آگاه شویم.
- فهرست کوتاهی شامل میراث هایی که در حال فراموشی هستند و هر کشوری باید در جهت حفظ آن ها تلاش کنند.
ما در این مطلب فهرستی از میراث معنوی ایران ثبت شده در یونسکو را برای شما ارائه می دهیم.
نوروز:
نوروز برابر با اول فروردین ماه ، جشن آغاز سال نوی ایرانی و یکی از کهن ترین جشن های به جا مانده از دوران ایران باستان است. خاستگاه نوروز در ایران باستان بوده و هنوز هم مردم مناطق مختلف فلات ایران ، نوروز را جشن می گیرند. نوروز در سال ۲۰۰۹ میلادی به عنوان میراث معنوی ، به ثبت جهانی رسیده است. از جمله کشورهایی که در ثبت جهانی نوروز همکاری کرده اند ، جمهوری آذربایجان ، هند ، ایران ، قزاقستان ، پاکستان ، ترکیه و ازبکستان می باشد. در ۷ فروردین ۱۳۸۹ نخستین دوره ی جشن جهانی نوروز در تهران برگزار شد و این شهر به عنوان »دبیرخانه نوروز« شناخته شد.
ردیف موسیقی ایرانی:
موسیقی ردیف دستگاهی امروز ایران از دوره ی آقا علی اکبر فراهانی (نوازنده تار دوره ناصرالدین شاه) باقی مانده است. آنچه امروزه از موسیقی باستانی ایران ، مورد استفاده تر و معروف تر است ، دسته بندی موسیقی توسط دو استاد به نام های میرزا حسینقلی و میرزا عبدالله ، در قالب مجموعه نواخته ها و آموزش هایشان می باشد که »ردیف موسیقی« نامیده می شود. ردیف موسیقی ایران در سال ۲۰۰۹ به فهرست جهانی میراث ناملموس افزوده شد.
موسیقی بخشی های خراسان:
موسیقی بخشی های خراسان که مجموعه ای از اشعار ، ادبیات ، عرفان و اخلاق را در بر می گیرد به کوشش هوشنگ جاوید و مجتبی قیطاقی در سال ۲۰۱۰ میلادی به عنوان میراث معنوی یونسکو به ثبت رسید. »بخشی« لقبی است که به برخی از نوازندگان دوتار در شمال و ترکمن صحرا داده می شود. بخشی ها نوازندگان دوتار ، آوازخوان ، داستان گو ، سراینده و سازنده ساز (دوتار) هستند. اصلی ترین مراکز بخشی ها قوچان ، بجنورد و شیروان است.
ورزش پهلوانی و زورخانه ای:
ورزش زورخانه ای یا ورزش باستانی و یا ورزش پهلوانی نام مجموعه حرکات ورزشی با اسباب و بی اسباب و آداب و رسوم مربوط به آن هاست که در محدوده تاریخی و فرهنگی ایران از گذشته های دور رواج داشته است. پروانه ی ثبت جهانی آیین های پهلوانی و زورخانه ای به کوشش فدراسیون ورزش پهلوانی و زورخانه ای وقت و با همکاری سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ایران آماده گردید. آیین های پهلوانی و زورخانه ای در سال ۲۰۱۰ میلادی در فهرست میراث معنوی یونسکو از سوی ایران به ثبت رسید.
