یکی از مقاصد دیدنی و حیرت انگیز شهرستان چابهار، کوه های گِل افشان آن است که با دیدن این طبیعت شگفت انگیز شاید به خود بگویید دیدن این کوه عجیب و این طبیعت سراسر خاکستری، بیش از اینها هم می ارزد.
گل فشان یکی از شگفت انگیزترین پدیده های ژئوتوریسم می باشد که خیلی مورد توجه زمین شناسان و علاقه مندان به طبیعت قرار گرفته است. گِلفِشان پدیدهای طبیعی است که طی آن گلولای از زیر زمین به شکل چشمهوار به سطح زمین میرسد و شکل ماهوری بخود میگیرد. این پدیده با نام علمی (mud volvana) تنها در چند نقطه از جهان وجود دارد. گل فشان ها در دنیا به صورت رنگی (paint pot) و معمولی یافت می شوند که در گل فشان های رنگی ،گل های مترشح شده به رنگ های سفید،زرد وصورتی دیده می شوند که حاکی از ترکیبات آهن در آنهاست. گل فشان های ساده از خود گل های طوسی رنگ متصاعد می کنند.
گلفشان یکی از عوارض ژئومورفولوژی و زمینشناسی است که از یک یا چند دهانه آتشفشانی تشکیل شده و بطور مداوم گل سردی ازآن به خارج پرتاب و روان شده و باانباشته شدن روی هم، کمکم مخروطهای کوچک و بزرگی راتشکیل میدهد. برخی معتقدند گلفشان پدیدهای مرتبط با فعالیتهای آتشفشانی است، اما اغلب دانشمندان معتقدند این پدیده خاستگاه غیر آتشفشانی دارند.
معروف ترین گلفشان ایران در منطقهٔ تَنگ در استان سیستان و بلوچستان و در شهرستان کنارک قرار دارد. این گل افشان ،بزرگترین و مشهورترین کوه گل افشان فعال ایران بوده و ارتفاع آن از سطح زمین حدود ۳۰ متر است. کوه گل افشان در قله٬ مخروطی شکل است که در داخل دهانهی اصلی٬ دارای دهانههایی به قطر چند سانتیمتر میباشد و به طور متناوب٬ گل خاکستری یا سبز رنگی از آنها خارج میشود و به طرف دامنه سرازیر میگردد. دورهی متناوب این عمل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بوده که با لرزش همراه است.گل خارج شده از دهانهی کوه٬ در هر بار سه تا پنج لیتر است و دهانهها در قله یا دامنهی مخروط٬ غالبا تغییر مکان میدهند.نکته جالب اینجاست که در زمان زلزله، در هنگام طوفانی و مواج بودن دریا و نیز هنگام بارندگی فعالیت گل فشان به چندین برابر افزایش می یابد.
وجود این کوه ها با توجه به منظره کاملا متفاوتی که در سمت راست جاده و رو بهسوی دریا وجود دارد، باعث میشود تا یکی از زیباترین جادهها و مناظر طبیعی استان سیستان و بلوچستان بهوجود آید که به دلیل عدم معرفی، کمتر مورد بازدید قرار گرفتهاند. این کوهها که از منحصربهفردترین کوههای ایران است، به ثبت و حفاظت محیط زیست نیز در نیامدهاند تا لااقل از این طریق نامش در فهرست مناظر زیبا و بینظیر ایران بهجا گذاشته شود
چشمههای گل افشان چابهار جاذبهای شگرف، نادر و منحصر به فرد طبیعی زمینشناسی است که با دارا بودن پتانسیلها و امتیازات مخصوص خود٬ میتواند به عنوان دومین ژئوپارک خاورمیانه٬ به یک اثر جهانی تبدیل شود.
نظرهای گوناگونی در مورد علت وجود این چشمه ها ذکر شده که آنوبانینی محتمل ترین آنها را بیان می نماید. به علت نزدیکی زیاد این منطقه به اقیانوس هند و همچنین شکل خاص پوسته زمین در این ناحیه، پوسته اقیانوس با شیب بسیار تندی در زیر این منطقه به داخل زمین فرو می رود که باعث به وجود آمدن فشارهای زیادی به پوسته زمین می گردد. فشار به وجود آمده باعث خروج آب و به همراه آن گل و لای می شود. این عامل یکی از علت های بوجود آمدن گل افشان ها و چشمه های آب معدنی فراوان در این منطقه به حساب می آید.
از این گلها در کارهای سفالگری، کوزه گری و آجرپزی استفاده میشود. مردم بومی و محلی منطقه، گاهی خود را در این گلها فرو برده و به نماز و دعا و راز و نیاز میایستند و دلیل آن، این است که مردم گلها را شفا بخش میدانند و مقداری از این گلها را همراه خود میبرند.البته اثرات شفا بخش این گلها اثبات شده و در درمان بیماریهایی مثل دردهای مفاصل، ستون فقرات، بیماریهای عصبی، تنگی عروق و انقباضهای عضلانی موثر است.
مسیر دسترسی:
از چابهار حدود ۱۰۰ کیلومتر که به سمت بندرعباس حرکت کنید، در جاده تنگ به گالک، تابلوهای متعددی شما را به سمت گل فشان تنگ راهنمایی می کنند.