کلیسای ننه مریم – که امروزه به نام کلیسای شرق آشور نامیده می شود- در خیابان قدس شهر ارومیه قراردارد و یکی از آثار بی نظیر و تاریخی آشوری های ارومیه است. در سده های گذشته دفن اموات در این محل انجام می گرفت. این بنا در طی قرون مورد مرمت قرار گرفت. برخی از تاریخ شناسان این کلیسا را دومین کلیسای بزرگ جهان پس از کلیسای بیت‌لحم فلسطین می‌دانند.
کلیسای ننه‌مریم نه نیمکت دارد و نه جای‌گاهی برای اعتراف و وعظ کشیش. در ورودی به صحن، کم‌ارتفاع است. به نحوی که هنگام ورود بایستی سر خود را به پایین خم کنی و ناخودآگاه احترام بگذاری. درست مقابل در ورودی کتیبه‌ای که مضمون آن یادآور فرموده باری‌تعالی به «موسا پیامبر» است: نعلینت را از پادرآور، مکانی که در آن ایستاده‌ای مقدس است.
نمای فعلی کلیسای ننه مریم متعلق به دوره ساسانی است و دارای طاق‌های بسیار جالب و قرینه‌سازی کاملن زیبا و قابل مقایسه با معماری آتش‌کده‌های ساسانی است. طبق روایت نویسندگان آشوری و مسیحی این بنا قبلن آتشکده بود و یکی از معابد معروف زرتشتیان این دیار به‌شمار می‌رفت. ساختمان این بنا متعلق به دوران ساسانی است. هم‌چنین آمده است که سه نفر از موبدان زرتشتی در این مکان مشغول ادای فرایض مذهبی بودند که شبی شاهد حرکت ستاره‌ای درخشان در طرف شرق می‌شوند. این حادثه را نشانی از تولد نوزادی که ناجی خواهد بود دانسته و همان شب به جانب آن ستاره، «اورشلیم» روانه می‌شوند. مورخان مسیحی بر این عقیده‌اند که این سه موبد به شهر ارومیه مراجعت می‌کنند و بعد از چندی آتشکده خود را مبدل به کلیسا می‌کنند و به تبلیغ دین مسیح می‌پردازند و در همین مکان نیز چشم از جهان بسته و در جوار کلیسا به خاک سپرده می‌شوند.
بنا به استناد کتب مذهبی آشوری‌ها، این سه‌تن نخست نام‌های پارسی داشتند و بعدن نام‌های آشوری بر خود نهادند. نام دو تن در کتب به اسامی «ملکوم» و «بلشامر» آمده است، ولی از نام سومی اطلاعی در دست نیست. این روایات بر سنگ قبر «موبد» کلیسا نگاشته شده است. این سنگ قبر تا زمان جنگ جهانی اول هم در کلیسا نگه‌داری می‌شد در آن زمان سنگ قبر توسط قوای روسیه بدان‌جا منتقل شده و در حال حاضر در موزه کیف نگه‌داری می‌شود. حیاط کلیسا به وسیله دو ورودی به خیابان قدس و کوچه ضلع غربی راه می‌یابد. بخش قدیمی و اکثر ساختمان‌های کلیسا در ضلع شمالی صحن واقع شده‌اند، کلیسای ننه‌مریم بارها مرمت شده و شکل‌های ناهم‌گون پیدا کرده است.
کلیسای ننه مریم دارای صحن نسبتاً بزرگی است. حیاط کلیسا به وسیله دو ورودی به خیابان قدس و کوچه ضلع غربی راه می یابد. بخش قدیمی و اکثر ساختمان های کلیسا در ضلع شمالی صحن واقع شده اند به نظر می رسد اولین مرمت در سال ۶۴۲(م) و به دستور خواهر سلطان وقت چین صورت گرفت و در سال ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ ش نیز برجی جدید به کلیسا اضافه شد و خود کلیسا مورد مرمت قرار گرفت.
نمای داخلی هر دو سالن ساده بوده و با اندود گچ پوشانده شده و رنگ آمیزی شده ، پوشش سالنها به صورت طاق و گهواره ای و به فرم نیم بیضی بوده که یادآور معماری دوره باستان است و در قسمت پشت ساختمان کلیسا و متصل به آن فضای کوچکی قرار گرفته که شامل یک اطاق و دخمه ای در زیر آن است که به منزله چله خانه کلیسا محسوب می شود.
دالان‌هایی تو در تو که با سنگ و ملات درست شده‌اند و سقفی کوتاه. در بخشی از آن محرابی بسیار ساده و در عین حال نفس‌گیر وجود دارد که در پشت آن دالانی آبی‌رنگ و تزیین‌شده با عکس «عیسی‌مسیح» قرار دارد و هنگام مراسم کشیش در آن‌جا می‌ایستد. کلیسای ننه‌مریم با قالی‌های دست‌بافت مفروش شده و فقط یک نیمکت کوچک برای سال‌مندان در انتهای سالن قرار دارد. محراب کلیسا اتاقکی گنبدی شکل و تو در تو است که فقط کشیش‌ها حق ورود به آن را دارند. روی پله و طاقچه کوچک جلوی محراب تصویر مسیح در حالت‌های مختلف و به شیوه‌های متفاوت به چشم می‌خورد.
از نقاشی و کوبلن‌دوزی مسیح به صلیب کشیده شده گرفته، تا تابلوی منبت‌کاری حواریون مسیح و مسیح در آغوش مریم مقدس و شمع‌هایی که چهره متبسم مسیح بر آن نقش بسته است. سمت راست محراب راه‌رویی است که زائران را به محل غسل تعمید و روشن‌کردن شمع‌ها هدایت می‌کند. اتاقکی ۱۲ متری و مزین به تابلوهای معقر و نقاشی و گل‌دوزی و کوبلن‌دوزی که مسیح را در هیات‌هایی مختلف به تصویر کشیده‌اند.
کلیسای ننه‌مریم در طی قرون مختلف مورد مرمت قرار گرفته که معروف‌ترین مرمت آن از سوی یک شاه‌زاده چینی به‌نام «بافری» انجام شده است. بر اساس متون تاریخی شاه‌زاده چینی به‌نام «بافری» در سال ۶۴۲ میلادی برای ملاقات با اسقف اعظم نینوا به بین‌النهرین می‌آید و از آن‌جا به ارومیه رفته و مدتی در این کلیسا مقیم می‌شود و آن را مرمت می‌کند. کلیسای ننه مریم صحن نسبتن بزرگی دارد که از سال ۱۳۴۲ شمسی برجی جدید نیز به‌عنوان سالن برگزاری مراسم رسمی به آن اضافه شده است. این کلیسا بیش‌تر به‌عنوان محلی برای دعا و نیایش و یک بنای تاریخی حفظ شده است. کلیسای ننه‌مریم کلیسای «شرق آشور» از قدیمی‌ترین کلیساهای ایران و جهان به شمار می‌آید
سلام
ممنونم بابت این اطلاعات
اما جای نقشه ی اماکن واقعا توی سایتتون خالیه .