آشنایی با بنای کعبه زرتشت در نقش رستم

کعبه زرتشت بنای کوچک و زیبایی در نقش رستم در نزدیکی مرودشت شیراز است. در کوه نقش رستم بجز این بنا، آرامگاه‌های چند تن از شاهان هخامنشی و چند نقش از دوران ساسانیان و عیلامی نیز وجود دارد. فاصله کعبه زرتشت تا کوه، ۴۶ متر است و دقیقاً روبه‌روی آرامگاه داریوش دوم قرار دارد و شکلش مکعب مستطیل است و تنها یک در ورودی دارد. جنس مصالح این بنا از سنگ آهک سفید می‌باشد و بلندی آن حدود ۱۲ متر است که با احتساب پله‌های سه‌گانه به ۱۴٫۱۲ متر می‌رسد و ضلع هر قاعده آن، حدود ۷٫۳۰ متر درازا دارد. در ورودی آن به وسیلهٔ پلکانی سی پله‌ای از جنس سنگ به درون اتاقک آن راه می‌یابد.

کعبه زرتشت 2

قطعات سنگ‌ها به صورت مستطیلی شکل است و بدون استفاده از ملات، روی هم گذاشته شده‌اند. این بنا در دوره هخامنشی ساخته شده و از نام بنا در آن دوران اطلاعی در دست نیست ولی در دوره ساسانی به آن «بُن خانک» گفته می‌شده و نام محلی این بنا هم، کُرنای‌خانه یا نقاره‌خانه بوده و اصطلاح کعبه زرتشت در دوران اخیر و از حدود قرن چهاردهم میلادی به این بنا گفته شده‌است.

کعبه زرتشت 3

دربارهٔ کاربرد این اتاقک، دیدگاه‌ها و تفسیرهای متفاوتی ارائه شده‌است و نمی‌توان هیچ‌کدام از آن‌ها را به قطعیت پذیرفت؛ چنانکه برخی این برج را آتشگاه و آتشکده می‌دانند و معتقدند که این بنا، مکان روشن کردن آتش مقدس و محلی برای عبادت بوده‌است اما عده‌ای دیگر با رد آتشگاه بودن آن، این بنا را به دلیل شباهتش به آرامگاه کورش بزرگ و برخی از آرامگاه‌های لیکیه و کاریا، آرامگاه یکی از شاهان یا بزرگان هخامنشی می‌دانند و برخی دیگر از ایران‌شناسان این اتاقک سنگی را بنایی جهت نگهداری اسناد و کتاب‌های مقدس دانسته‌اند اما اتاقک کوچک کعبه زرتشت برای نگاهداری کتابهای دینی و اسناد شاهی بسیار کوچک است.

کعبه زرتشت 4

البته نظریات دیگری همچون معبدی برای ایزد آناهیتا و یا تقویم آفتابی هم ذکر شده‌است که کمتر مورد توجه هستند. بر بدنه شمالی، جنوبی و خاوری این برج، سه کتیبه به سه زبان پهلوی ساسانی، پهلوی اشکانی و یونانی در دوره ساسانیان نوشته شده‌است که یکی به شاپور اول ساسانی و دیگری به موبد کرتیر تعلق دارند و چنانکه والتر هنینگ گفته‌است، «این کتیبه‌ها مهم‌ترین سند تاریخی از دورهٔ ساسانی می‌باشند.».

کعبه زرتشت

نادره مشهور

سلام، من نادره مشهور هستم، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد برنامه ریزی گردشگری از دانشگاه تبریز و مدیرعامل شرکت بینش فراگیر ارک سفر. به گردشگری، عکاسی و گرافیک علاقه مندم و در زمینه توسعه کسب و کارهای جدید نیز فعالیت دارم. فعالیت خود را در حوزه رسانه و گردشگری از سال 92 و از روزنامه ارک آغاز کردم. در ارک توریسم مقالاتی در حوزه جاذبه‌های گردشگری تاریخی تالیف میکنم. مدیر اجرایی پروژه یک دقیقه با تبریز هستم و ترجمه مقالات به زبان آلمانی و فرانسه را بر عهده دارم. به واسطه علاقه به برنامه نویسی و گرافیک بخشی از مسئولیت توسعه وب سایت ارک توریسم را نیز بر عهده گرفته ام. امیدوارم روزی ارک توریسم به مرجع اصلی اطلاعات گردشگری ایران و تبریز تبدیل شود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.