شبستر یکی از شهرهای غربی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان شبستر است. این شهر در ۳۰ کیلومتری صوفیان و ۶۰ کیلومتری تبریز واقع شده‌است. کوه می‌شو با جهت شرقی–غربی با طول بیش از یکصد کیلومتر و عرض سی کیلومتر مانند دیواری سرتاسر شمال منطقه را می‌پوشاند و این شهرستان را از شهرستان مرند و خوی جدا می‌کند. این کوهها در امتداد کوههای قره داغ قرار گرفته و بلندترین قله آن علی علمدار می‌باشد.شیخ محمود شبستری صاحب مثنوی گلشن راز زادهٔ شبستر است.شبستر معرب کلمه چوستر یا چَوسِتَر یا چیستر و یا چی چستر است و چی چست در لغت زندی به معنی کوه و کوهسار می باشد و تر پسوند آن است و بر روی هم معنی کوهپایه یا دامنه کوه می دهد . با در نظر گرفتن اینکه اغلب جغرافی نگاران قدیم نام دریاچه ارومیه را چی چیست ضبط کرده اند ، این حدس به یقین تبدیل می شود که شبستر نام خود را از این دریاچه گرفته و در هر حال از نام های قبل از اسلام است . در افسانه های محلی که سینه به سینه نقل شده است می گویند که نام شبستر (شب بستر) بوده است زیرا پادشاهان ساسانی ضمن لشکر کشی بر علیه امپراطوران روم درهمین محل اطراق و استراحت می کرده اند.جمعیت شهرستان شبستر برپایهٔ آخرین نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ خورشیدی بالغ بر ۱۲۳۸۸۸ نفر بوده که از این تعداد، ۶۰۷۷۴ نفر مرد و ۶۳۱۱۴ نفر زن بوده‌اند. برهمین اساس، شمار خانوارهای شبستر ۳۷۳۸۶ خانوار میباشد که از این بین ۶۴۳۷۱ روستایی و ۵۹۵۱۷ نفر شهری میباشند.

نقاط تاریخی ودیدنی

مسجد جامع تسوج شبستر:

مسجد تسوج شبستر، یکی از آثار بسیار قدیمی مذهبی است. که بر پیشانی مدخل آن فرمانی صفوی مربوط به قرن دهم هجری قمری باخط ثلث برجسته، بر روی سنگی نقش شده است. این مسجد ۲۴ ستون و۳۵ گنبد آجری دارد.

مقبره شیخ محمود شبستری:

این آرامگاه، در وسط شهر شبستر و در وسط باغی موسوم به باغ گلشن، قرار دارد ومحل دفن سعدالدین محمود بن عبدالکریم بن یحیی (از مشاهیر وعرفای آذربایجان وخالق مثنوی معروف گلشن راز) واستادش بهاءالدین یعقوب تبریزی است. تاریخ بنا به اواخر قرن ششم واوایل قرن هقتم هجری قمری مربوط است. و به دست حاج میرزا آقاسی وزیر محمد شاه قاجار تجدید بنا شده است.

آبشار عیش آباد شبستر:

این آبشار، در قسمت کوهستانی میشوغربی، در نزدیکی روستای عیش آباد شبستر، واقع شده است. بخشی از جاده منتهی به محوطه آبشار، اتومبیل رو وبخشی دیگر خاکی است. آبشار عیش آباد شبستر، حدود ۱۵ متر ارتفاع دارد. محوطه پیرامون آبشار را کوه و دره زیبایی در بر گرفته است.

روستای سیس شبستر:

 این روستا، در۱۴ کیلومتری شبستر، در سر راه صوفیان به شبستر، واقع شده وآثار تاریخی زیادی دارد. اهم این آثار، عبارتند از: سنگ حجاری شده قیزیل داش، در کمره یکی از تپه های غربی سیس، مزار پیر رجب، بالاتر از محل قیزیل داش، که محل زیارت مردم شبستر است، مزار شیخ اسماعیل، از عرفای بزرگ قرن ۷و۸ هجری قمری، مسجد محمد حنیفه، که در دوره صفویه مرمت وتجدید بنا شده ومقبره باله حسن، از مریدان شیخ شهاب الدین اهری که در کنار مسجد روستا قرار دارد.

آبشار سرکندیزج شبستر:

این آبشار دیدنی، در شمال روستای سرکندیزج، واقع شده و یکی از مهم ترین مناطق تفرج و کوهپیمایی در منطقه شبستر، به حساب می آید.مسیر روستا از ۱۸ کیلومتری شرق شبستر، جدا شده و یک جاده آسفالته ۵ کیلومتری شما را به روستای سرکندیزج می رساند.

ویژگیهای طبیعی

کوه می‌شو (می‌شوداغ) در گذشته از نظر تنوع گونه‌های زیستی منطقه‌ای ارزشمند به حساب می‌رفت و اکنون با تخریب زیستگاه‌ها و کم شدن شمار جانداران روبرو است.

می‌شو داغ در اشل اکوسیستمیک آذربایجان زیستگاهی پیرامونی و پشتوانه‌ای برای بقای بیوتای اندمیک آذربایجان محسوب می‌شود. وجود بیش از ۳۸۵ گونه گیاه شناخته شده و پوشش گیاهی و تنوع گونه‌ای اندمیک مخصوص و منحصر به می‌شو بیانگر ارزش و اهمیت پوشش گیاهی این منطقه‌است.

منطقه می‌شو از لحاظ قرار داشتن در میان مناطق حفاظت شده مرکان و منطقه شکار ممنوع یکانات از سمت شمال و شمال غربی و پارک ملی دریاچه ارومیه از سمت جنوب، و داشتن فون جانوری تنوع زیستی (بیوم) ارزشمند دارای اهمیت فراوانی است.

مراکزعالی

شبستر، شهرستانی دانشگاهی است که به‌رغم جمعیت اندک مرکزآن، دانشجوی بسیاری در خود جا داده‌است. دانشگاه آزاداسلامی دارای چهار واحد در شهرهای آن است دانشگاه آزاداسلامی واحد شبستر، دانشگاه آزاداسلامی واحدصوفیان ، دانشگاه آزاداسلامی واحدخامنه ، دانشگاه آزاداسلامی واحد تسوج، دانشگاه پیام نور مرکزشبسترو دانشگاه پیام نور واحد بنیس و دانشگاه جامع علمی کاربردی شبستر از دانشگاه‌های این شهرستان ۱۲۰ هزار نفری است.

کشاورزی

از لحاظ کشاورزی تولید صیفی‌جات درسیس وشرفخانه،میوه‌(هلو)وسبزیجات درشندآباد،گندم وانگوردرصوفیان ،پپاز درساربانقلی و نظرلو، آلبالو درتسوج و سیب ایوند معروف است.

صنعت

کارخانجات سیمان صوفیان، کوره های آجرپزی وایقان ،کارخانه نساجی خامنه ،کارخانه های ماکارونی وآرد سازی ،شهرک سرمایه گذاری خارجی وشهرک مصالح ساختمانی از مشخصه‌های صنعتی این شهرستان هستند. شهر فرهنگی، تاریخی و قهرمان پرور خامنه ودرختان چنار کهنسال آن و همچنین شهر کوزه‌کنان به ساخت سفالینه شهرت دارد و محصولات سفالین آن به اکثر نقاط کشور صادر می‌شود.

تاریخ و فرهنگ

شبستر زادگاه شاعران و عارفان بسیاری نظیرشیخ محمود شبستری، شیخ محمد خیابانی و میرزا علی معجز شبستری است.

آرامگاه سعدالدین محمود بن عبدالکریم بن یحیی موسوم به شیخ محمود شبستری به همراه مزار استاد او بهاءالدین یعقوب تبریزی در باغ گلشن راز شبستر قرار گرفته‌است. بنای این آرامگاه به سال‌های پایانی سدهٔ هفتم هجری می‌رسد؛ البته بعدها در دوران سلطنت محمد شاه قاجار توسط وزیر وی حاجی میرزا آغاسی تخریب و از نو ساخته شد. سنگ‌نبشه‌های مرمرین نقش‌برجسته نیز در سال ۱۲۶۷ هجری برروی مزار شیخ محمود و بهاءالدین گذاشته شد. میرزا حسن‌خان سپهسالار در سال ۱۲۹۷ هجری این بنا را مرمت نمود.

 سوغات وصنایع دستی

ازمهم ترین صنایع دستی شبسترمیتوان به سفالگری اشاره کرد:
در این شیوه کلیه مراحل ساخت سفال به شیوه کاملا سنتی انجام میشود و عمدتا شامل ظروف کاربردی همچون بشقاب، کاسه، فنجان، نعلبکی، پارچ آب، قوری، قنددان و…. میشود. پوشش این نوع سفال با دو نوع لعاب ترانسپارانت بی رنگ و ترانسپارانت فیروزه ای انجام میگیرد که آوازه این نوع سفالها با لعاب فیروزه ای به فراتر از مرزهای کشورمان نیز رسیده است. همچنین عده ای از هنرمندان این استان با ایجاد تزئیناتی بر روی سفال خاک سفید، با استفاده از تکنیکهای نقاشی، برجسته کاری، کنده کاری و مشبک کاری زیبایی دو چندانی به این آثار میبخشند.