دریاچه زریوار زیبا ترین دریاچه غرب کشور است .دریاچه زریوار یا تالاب آب شیرین زریبار در فاصله ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان، در استان کردستان ایران واقع است که از مکانهای دیدنی و گردشگری این استان است. آب تالاب شیرین است و از تعدادی چشمهٔ کفجوش و بارش تأمین میشود. در بیشتر زمستانها سطح دریاچه کاملاً یخ میبندد. این تالاب در طول جغرافیایی ′۸°۴۶ و عرض جغرافیایی ′۳۲°۳۵ و ارتفاع ۱۲۸۵ متری از سطح دریا واقع گردیدهاست. طول دریاچه زریوار حدود ۵ کیلومتر و عرض آن حدود ۱٫۶ کیلومتر است. وسعت تالاب به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر و حداکثر عمق آن ۵/۵ متر است.
تالاب زریبار یکی از منحصر به فردترین دریاچههای آب شیرین در جهان محسوب می شود و کلیه شرایط جامع یک تالاب بین المللی را داراست و حتی مواردی از رفتار و عملکرد برخی از موجودات مشاهده میگردد که تاکنون مطالعه و یا اعلام نشدهاست که نیاز به بررسی بیشتر را میطلبد.
حجم تقریبی آب تالاب حدود ۳۰ میلیون متر مکعب برآورد شدهاست. محیط تالاب حدود ۲۲، ۵کیلومتر و میزان متوسط بارندگی ۷۸۶ میلیمتر در سال است. رطوبت نسبی برابر ۴/۵۸ درصد و متوسط تبخیر سالیانه معادل ۱۹۰۰ میلیمتر گزارش شدهاست.
وجود دریاچه زریوار و نفوذ توده های مرطوب زمستانی و بهاری در مریوان ، تاثیر فراوانی در مرطوب و معتدل شدن هوای این ناحیه دارد ، رطوبت هوا و بارش های مناسب در این منطقه موجب ایجاد پوشش گیاهی زیبایی در این ناحیه شده است .
وجود دریاچه زریوار در میان جنگل های انبوه و زیبای بلوط و گونه ها مختلف درختان جنگلی ، سرزمین با شکوه را در غرب ایران پدید آورده است و آن را به مهم ترین جاذبه گردشگری غرب کشور تبدیل کرده است .
این دریاچه به باور مردم محلی دریاچهای افسانهای و سرشار از رازها و داستانهاست. افسانهای بودن دریاچه را به خودجوش بودن آن نسبت میدهند و با آن که آب آن از هیچ رودخانهای فراهم نمیشود اما سدههاست که همچنان آینهسار آسمان آبی و ابرهایش است.این دریاچه ۱۰۲اُمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
در خصوص نامگذاری این دریاچه، وجه تسمیههای مختلفی وجود دارد:
• نام اصلی آن «زیراوبار» بوده است که به زبان کردی به معنی آب کف کنار است. چون آب این دریاچه از چشمههای در کنار آن تامین میشود، نام زریبار را میتوان تغییر یافته این نام دانست.
• واژه زریبار یا زریوار متشکل از دو واژه زری به معنی دریاچه (در زبان کردی) و پسوند تشبیهی وار یا بار است که ترکیبش معنی دریاچه یا دریاچه وار را معنی می دهد.
تالاب زریبار به عنوان یک واحد اکولوژیکی و یک اکوسیستم آبی در کردستان پدیدهای بسیار زیبا و نادر میباشد. زریبار با قرار گرفتن در یک دره طولی نسبتاً وسیعی از دو طرف غرب و شرق با کوههای پوشیده از جنگل احاطه شدهاست. پوشش غالب اراضی در این منطقه را جنگل و بیشه زارهای نیمه انبوه تشکیل میدهند که گونه غالب جنگلی آن بلوط ایرانی بوده و در حالیکه سایر گونههای جنگلی دیگر مانند گلابی وحشی، زالزالک، بادام در شیبها و نقاط مختلف آن خودنمایی میکند.
از پوششهای گیاهی دریاچه میتوان به گیاهان شناور چون سراتوفیلیوم، سریوفیلیوم و گونههایی از گیاهان خاردار و از گیاهان حاشیهای میتوان به گونههای نی، هزارنی، بارهنگ آبی، نیلوفر آبی، علف هفتبند، پیچکها، لویی و بزواش، جگن و نعناع اشاره کرد.
پستانداران این دریاچه سگ آبی ، روباه ، خوک وحشی ، خرگوش ، گراز و نوعی گربه وحشی است .لازم به ذکر است که گونه های یاد شده به ویژه پرندگان ، همه پرندگان تالاب را شامل نشده بلکه شامل پرندگانی است که بصورت اکثریت بوده و برای افراد قابل مشاهده و تشخیصاند که این خانوادهها در طبقهبندی تالابها حائز اهمیت میباشد .
امکانات و تسهیلات برای گردشگران
خرید از بازارچه مرزی باشماق در فاصله ۱۶ کیلومتری
نمایشگاههای صنایع دستی
پارکینگ کنار دریاچه
هتل چهار ستاره زریوار در کنار دریاچه
هتل چهار ستاره نوروز در مریوان
ستاد های اسکان مهمانان در تعطیلات عید و تابستان
وجود دریاچه زریوار و نفوذ توده های مرطوب زمستانی و بهاری در مریوان ، تاثیر فراوانی در مرطوب و معتدل شدن هوای این ناحیه دارد ، رطوبت هوا و بارش های مناسب در این منطقه موجب ایجاد پوشش گیاهی زیبایی در این ناحیه شده است. وجود دریاچه زریوار در میان جنگل های انبوه و زیبای بلوط و گونه ها مختلف درختان جنگلی ، سرزمین با شکوه را در غرب ایران پدید آورده است و آن را به مهم ترین جاذبه گردشگری غرب کشور تبدیل کرده است. همچنین وجود نیلوفر های آبی با گل های سفید در کنار های دریاچه و علف های هفت بند و نی های بلند در قسمت جنوب شرقی دریاچه منظره ای رویایی به زریوار بخشیده است .
نکته قابل توجه دیگر در مورد زریوار این است که هیچ رودخانه ای به این دریاچه وارد نمی شود و آب دریاچه از ذوب شدن برف های کوه های اطراف و تعدادی چشمه های خودجوش در کف دریاچه تامین می شود .
در زمستان به علت برودت هوا و همچنین شیرینی آب دریاچه یک لایه یخ ، سطح دریاچه را به طور شگفت انگیزی می پوشاند ، ولی نزدیک به ۶۰ نقطه در این دریاچه یخ نمی زند و آن هم محل قرار گرفتن همین چشمه های خودجوش دریاچه است و این گونه است که می توان در زمستان به وجود این چشمه ها که عامل تامین کننده آب زریوار هستند پی برد. از آنجا که تنوع اقلیمی همراه با سایر شرایط مناسب از جاذبه های مهم در صنعت جهانگردی و گردشگری محسوب می شود .