پترا (به عربی: البتراء) شهری تاریخی در کشور پادشاهی اردن است که پایتخت حکومت باستانی نَبَطی‌ها بود. نبطیان از عرب‌های شمال جزیره به شمار می‌آمده‌اند و شاید نزدیکترین دولت‌های کهن به عرب حجاز نیز بوده‌اند. بیش تر نامهای رایج میان آنان به نامهای استفاده شده به هنگام ظهور اسلام شباهت داشته‌است، مانند : حارثه، ملیکه، جذیمه، کلیب، وائل، مغیره، قصیّ، عدی، عائذ، عمر، عمیره، یعمر، کعب، معن، سعد، مسعود، وهب اللات، تیم الله و علی. همچنین از سوی دیگر ترکیب لغت‌های آنان شباهت به ترکیب نحو عربی مشهور میان ما دارد.
این شهر باستانی در ۲۶۲ کیلومتری جنوب شهر عمّانپایتخت اردن ودر غرب راه اصلی بین این شهر و بندر عقبه واقع شده‌است.
این شهر تاریخی در سال ۲۰۰۷ به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جدید شناخته شد.
نام
پترا شهری است کامل که همهٔ آن در کوه و در تخته سنگهایی به رنگ گُل سرخ یا رنگ صورتی تراشیده شده‌است. از اینجاست که نام این شهر زیبا پترا نهاده شده‌است. کلمه پترا به زبان یونانی به معنی صخره است و چون این شهر باستانی تماماً در سنگ (صخره) کنده شده‌است آنرا پترا نامیده‌اند. همچنین این شهر تاریخی و زیبا را به‌خاطر گل سرخ گون بودنش به‌نام المدینهالوردیه نیز نامیده شده‌است، در سال ۱۹۷۸ میلادی کتابی در این مورد نوشته شده‌است که از تاریخ بنای این شهر باستانی سخن می‌گوید، مؤلف نام کتاب را الأسرار المَدینَهالوَردِیَه نامگذاری نموده‌است. نام قدیم این شهر سلع بود، یعنی صخره، رومیان نامش را به زبان خودشان ترجمه نموده‌اند. پترا در قرن اول قبل از میلاد و در عهد شاه غسانی حارث سوم درخشید.
حدود کشور نَبَطی‌ها
حدود کشور نَبَطی‌ها از ساحل شهر عسقلان در غرب فلسطین و در امتداد صحرای شام در سمت مشرق ادامه می‌یافت. شهر پترا حلقهٔ اتصال بین تمدن سرزمین میان‌رودان (یا بین‌النهرین) و سرزمین شام و شبه‌جزیره عربستان و مصر بوده‌است. این شهر که پایتخت کشور نَبَطی‌ها بود توانسته‌بود کنترل و زمام راه‌های تجارتی مناطق اطراف خود به دست گیرد، کاروانهای تجارتی از جنوب شبه‌جزیره عربستان و غزه و عسقلان و صور و دمشق از راه پترا پایتخت کشور نَبَطی‌ها می‌گذشته‌اند و این شهر از رونق خاصی برخوردار بوده‌اند.
نبطیها در شکل‌گیری دبیره یا خط عربی که بعدها مورد تقلید و استفاده ایرانیان هم قرار گرفت نقش بسزایی داشتند.
پایان حکومت نَبَطی‌ها
پایان حکومت نَبَطی‌ها و خرابی پایتخت شهر پترا به دست رومیان در سال ۱۰۵ میلادی بوده‌است، قشون رومیان در سال ۱۰۵ میلادی سرزمین نَبَطی‌ها را محاصره می‌کنند وآب را به روی ساکنان شهر می‌بندند و سرانجام بعد از مدتی آن شهر را اشغال می‌کنند و به حکومت نَبَطی‌ها خاتمه می‌دهند.
بیرون آمدن از دست رومیان
در سال ۶۳۶ میلادی عربها توانستند شهر پترا را از نفوذ رومی‌ها برهانند. ساکنان پترا پس از آن به کشاورزی اشتغال ورزیدند. اما زلزله‌ای که درسال‌های ۷۴۶ و ۷۴۸ به این شهر وارد آمد، ساکنان پترا را وادار کرد تا به مناطق اطراف کوچ کنند. امزوزه آثار این شهر باستانی پرشکوه در میان کوه به عنوان یادگاری از دوران نَبَطی‌ها به‌جا مانده که از مراکز مهم گردشگری کشور اردن به شمار می‌آید.
قصری در بلندترین نقطه شهر پترا
از چندی پیش تیمی متشکل از باستان‌شناسان آلمانی و انگلیسی در حال حفاری بناهای باقی‌مانده از زمان سکونت نبطیها در این منطقه هستند. راهی که رسیدن به این قصر را از پائین کوه میسر می‌کند شامل صدها پله صخره‌ای است که به تازگی در جریان حفاری‌ها نمایان شده است.
اشتفان اشمیت، سرپرست این تیم از دانشگاه هومبلت برلین می‌گوید: «تصور کنید که این قصر چه تأثیری بر افراد تازه‌وارد داشته است. آنها پس از بالا رفتن از چند صد پله نفس‌زنان و خسته وارد بخشی از قصر می‌شده‌اند که پادشاه در آن آب‌تنی می‌کرده است.»
بخشی که در این قصر برای آب‌تنی در نظر گرفته شده، دارای یک استخر کوچک برای استفاده شخصی است و یک استخر بزرگ که برای آب‌تنی دسته‌جمعی بوده است.
کشف استخر و سیستم گرمایش بی‌نظیر از دوران نبطیها
کشف این قصر دوباره این پرسش را مطرح کرده است که نبطیها چه کسانی بودند؟ بنا بر تحقیقات باستان‌شناختی این قوم حدود ۲۶۰۰سال پیش به این ناحیه آمدند که امروز کشور اردن در آن قرار دارد و پس از گذشت ۴۰۰سال پادشاهی خود را بنا نهادند. نبطیها تنها در مدت چند دهه شهری کامل را در دل کوه ساختند. اما باستان‌شناسان هنوز نتوانسته‌اند اطلاعات جامعی در مورد مردم این شهر به دست آورند. کشف این قصر که دارای مکانی برای آب‌تنی و سیستم گرمایش از طریق کف زمین است، حاکی از توانایی‌های فوق‌العاده نبطیها در ساخت بناهای مجلل است
به گزارش دویچه‌وله، نخستین بخش‌های این بنای باستانی در دهه ۱۹۵۰از دل خاک بیرون آورده شد. اما باستان‌شناسان تازه در جریان حفاری‌های اخیر متوجه شدند چه اثر بی‌نظیری در مقابل آنها قرار دارد. اشتفان اشمیت حدس می‌زند که این قصر متعلق به پادشاه نبطیها بوده باشد.
کارگرانی که این قصر را ساخته‌اند، با توجه به امکانات محدودی که بشر در آن زمان در اختیار داشته، بایستی نیروی زیادی در حمل قطعات لازم برای ساخت سیستم گرمایش صرف کرده باشند. اشمیت می‌گوید: «هر تکه هیزمی که برای گرمایش این بنای چند هزار متری لازم بوده، می‌بایستی توسط کارگران به بالای کوه حمل می‌شده است. اما نبطیها برای پر کردن استخرها به جای حمل آب مورد نیاز، مخزن‌هایی در بالای کوه کنده بوده‌اند که هنگام باران حجم زیادی آب در آنها ذخیره می‌شده است»
آب ذخیره شده درون این مخزن‌ها از طریق لوله‌کشی به آب‌انبارهای بزرگی سرازیر می‌شده است. این آب‌انبارها بیش از صد هزار لیتر آب را در خود جای می‌داده‌اند.
باستان‌شناسان خود توانسته‌اند هنگام حفاری مؤثر بودن این سیستم را مشاهده کنند؛ هنگامی که در حین حفاری ناگهان باران شدیدی می‌بارد، تنها چند دقیقه طول می‌کشد تا آب باران به سمت آب‌انبارها سرازیر شود.
خیلی خوب بود. ممنون.
مگه نمیگفتن پترا به دست جنیان ساخته شده؟
سلام
نظریات متفاوتی در مورد پترا مطرح شده
اما عقل سلیم به ما اجازه نمیده احتمال بدیم چنین شهری به دست جنیان ساخته شده
ممنون از توجه شما