چغازنبیل نیایشگاهی باستانی است که در زمان عیلامی‌ها و در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شده‌است. چغازنبیل بخش به‌جامانده از شهر دوراونتش است و در نزدیکی شوش در استان خوزستان قرار دارد. این بنا در سال ۱۹۷۹ به شماره ۱۱۳ در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت گردید و جز اولین بناهای ثبت شده در این فهرست از سوی ایران بود.

این بنا دارای ویژگی های منحصر به فردی است که توانسته در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار بگیرد که این ویژگی ها با برخی از معیار های ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو (iii, iv) تطابق دارد که شامل گواهی بودن این بنا بر یک تمدن از میان رفته و بی همتایی در معماری و تکنولوژی در زمان عیلامیان می باشد. در ادامه به توضیحی کوتاه در مورد ویژگی های بنا و تاریخچه آن خواهیم داشت. این سازه در ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شوش و ۳۵ کیلومتری غرب شهر باستانی شوشتر واقع است، اما به دلیل واقع شدن در غرب رودخانه دز، مرز این دو شهرستان، در تقسیمات کشوری جزء شهرستان شوش محسوب می‌گردد.

«چغازنبیل» که نام باستانی این بنا است، واژه‌ای محلی و مرکب از دو واژه «چُغا» (در زبان لری به معنی «تپه») و زنبیل (به معنی «سبد») است که اشاره‌ای است به مکان معبد که تپه بوده و آن را به زنبیل واژگون تشبیه می‌کردند. این مکان نزد باستان‌شناسان به «دور-اونتَش» معروف است که به معنای «دژِ اونتش» است. این نیایشگاه توسط اونتاش ناپیریشا(پادشاه بزرگ عیلام باستان)  حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ، و برای ستایش خدای اینشوشیناک، الهه نگهبان شهر شوش، ساخته شده‌است.

و در حمله سپاه خونریز آشور بانیپال به همراه سایر بازمانده های تمدن ایلامی ویران گردید. سده‌های متمادی این بنا در زیر خاک به شکل زنبیلی واژگون مدفون بود تا اینکه به دست رومن گیرشمن فرانسوی در زمان پهلوی دوم، خاکبرداری گردید. بلندی آغازین آن ۵۲ متر و ۵ طبقه بوده‌است اما امروزه از ارتفاع آن ۲۵ متر و تنها ۲ طبقه و نیم باقی مانده‌است. زیربنای چغازنبیل یک مربع ۱۰۵ متر در ۱۰۵ متر است. چغازنیبل یکی از بزرگترین باقی مانده های تمدن عیلامیان و گواه قدمت تمدن بشر در فلات ایران است. به گفته ی برخی خاورشناسان چغازنبیل یکی از معدود معابد باقی مانده در قلمروی باستان شناسی بین النهرین است و این موضوع اهمیت باستانی این بنا را بیش از پیش مشخص می نماید.

دسترسی و اقامت به چغازنبیل:

از سمت شوش و شوشتر مسیرهایی برای دسترسی به چغازنبیل خواهید یافت، در مسیر تابلوهایی برای راهنمایی شما نصب شده است. ۳ مهمانسرا نزدیک به چغازنبیل برای شما احداث شده که می توانید در آنها اقامت گزینید. برای راهی شدن سوی زیگورات از مسیرهای تعبیه شده با چوب استفاده کنید تا بر سنگفرش‌های با ارزش قدم نگذارید.