کلیسای جامع سنت باسیل ، یک کلیسای منحصر به فرد در میدان سرخ، مسکو روسیه است که به دستور ایوان مخوف ساخته شد. این کلیسا تا سال ۱۶۰۰ بلندترین بنای مسکو محسوب می شد.
اگرچه در برخی منابع سال ساخت کلیسای سنت باسیل، ۱۵۶۱ میلادی عنوان شده است، اما تاریخ دقیقی درباره زمان ساخت این کلیسا توسط مورخان روس ثبت نشده و همین امر باعث می‌شود برای تخمین زمان ساخت این کلیسا از چوب و سنگ، به داستان‌ها متوسل شویم.
نخستین نشانه‌های قابل‌اعتماد مبنی بر ساخت کلیسایی با نام “شفاعت باکره مقدس” که اکنون با نام “کلیسای سنت باسیل” شناخته می‌شود، به پاییز ۱۵۵۴ بازمی‌گردد. طبق تحقیقات، بنای اولیه این ساختمان از چوب ساخته شده بود، اما شش ماه بعد از پایان ساخت این کلیسا، در بهار ۱۵۵۵ میلادی، دستور ساخت کلیسایی از سنگ داده شد که ساخت آن تا سال ۱۵۶۱ ادامه داشت.
بر اساس این روایت، دو معمار روس به نام “بارما” و “پوستنیک” بنای کلیسای سنت باسیل را برای نخستین‌بار ساختند، اما در برخی نوشته‌های دیگر ادعا شده هر دوی این معماران در واقع یکی بودند.
بر اساس این روایت، ایوان مخوف پس از اتمام کار ساختمان چشم این معماران را از کاسه درآورد، چرا که نتوانسته بودند بنایی زیباتر طراحی کنند که البته به نظر می‌رسد این تنها یک افسانه و به دور از واقعیت باشد.
سازه اصلی «کلیسای تثلیث» و بعدها «کلیسای جامع تثلیث» است که هشت کلیسای دیگر دور آن هستند و کلیسای دهم نیز در سال ۱۵۸۸ ساخته شد. چهار گنبد این کلیسا نام خود را از مقدسینی گرفتند که در جنگ با قزان‌ها شجاعت به خرج داده بودند. “سپرین و جاستین”، “گریگوری” (روشنفکر بزرگ ارمنی)، الکساندر سیوریسکی و پیشگامان قسطنطنیه (با نام‌های الکساندر، جین و پاول) مقدسانی بودند که نام‌شان بر این چهار بنا گذاشته شد.
بنای کلیسای سنت باسیل از آجر ساخته شده و زیر بنای آن، زیر زمین و برخی بخش‌های دیگر از سنگ سفید ساخته شده است. در پایان ساخت کلیسای سنگی، برای محافظت از کلیسا در برابر اثرات جوی و جلوگیری از خرابی مصالح، تمام دیوارهای آن با رنگ‌های قرمز و سفید پوشانده شد. اما پوشش اولیه دیواره‌ها و گنبد این ساختمان نامشخص است؛ زیرا این پوشش سال ۱۵۹۵ طی یک آتش‌سوزی از بین رفت.
از سال ۱۹۲۰ تا به امروز بنای کلیسای سنت باسیل و موزه تاریخی چهار بار ترمیم شده که هر کدام تغییرات زیادی در آن به وجود آورد.
به عنوان قربانی سکولاریزم دولت شوروی این بنا در سال ۱۹۲۹ به طور کامل تبدیل به موزه شد. از سال ۱۹۹۰ این بنا به همراه کرملین و میدان سرخ به عنوان یکی از میراث جهانی یونسکو شناخته شده و در سال ۲۰۰۷ به عنوان یکی از عجایب هفتگانه روسیه نامگذاری شد.
