کلیسای ماریوخنه، ماریوحنا یا یوحنا کلیسایی در ارومیه است که به دوره ساسانیان تعلق دارد. گفته می شود این کلیسا توسط نستوری ها در سال ۱۹۰۱ میلادی در روستای تاریخی آده (۲۵ کیلومتری شمال ارومیه) ایجاد شده است.
این کلیسا یکی از کلیساهای مهم و بزرگ این منطقه است که در آن مراسم مذهبی و دینی توسط ارامنه انجام می گیرد. از طرفی ارامنه بیشتر قربانی های خود را به این کلیسا می‌آورند. همچنین سالی یک بار جشن دانیال در این کلیسا برگزار می شود.
کلیسای ماریوخنه که در ضلع غربی خیابان قدس قرار دارد، به شکل مستطیل و با آجرهای چهارگوش در جهت شرقی و غربی ساخته شده است. این کلیسا مکعبی به طول ۱۸، عرض ۹ و ارتفاع ۶ متر است. ورودی کلیسا از زیر برج ناقوس در ضلع غربی است و دو راهرو کناری قبل از ورود به صحن هستند که به حیاط شمالی و فضای پیش ورودی می رسند. برج ناقوس در چهار طبقه با بازشوهای ارتفاعی در سه جهت با قوس های نیم‌دایره ای و تزیین آجری در هره ها خودنمایی می کنند . طبقات سوم و چهارم برج به ترتیب کوچک‌تر می شوند و نهایتا با شیروانی پوشیده شده اند. بر بالای آن صلیب فلزی نصب شده است و ناقوس کلیسا زیر بام چهارم آویخته می شود. در برج ناقوس پس از کاهگل آجرهای قزاقی کار شده اند. چهار پنجره در هر کدام از دیوارهای شمالی و جنوبی و دو پنجره در دیوار غربی نور داخل را تأمین می کنند.
حیاط کلیسا در زمان ساخت با نرده‌هایی مشخص می‌شده است که در حال حاضر به جای آن ها دیوار آجری کشیده شده است. بندکشی نمای آجری بنا نیز در حال حاضر سیمانی شده که در زمان ساخت چنین نبوده است.
در وسط صحن کلیسا چهار ستون چوبی به قطر ۲۵ سانتی متر و پایه ستون سنگی حجاری و تزیین شده ای به ابعاد ۷۰ سانتی متر وجود دارد. محراب در شرق کلیسا و مرتفع تر از صحن است. دو تیر اصلی در طول کلیسا سقف را به سه قسمت تقسیم کرده و تیرهای فرعی در عرض با لمبه کوبی از بالا و حصیر و کاهگل پوشانده شده اند.
داخل کلیسا قبر خلیفه نیز هست که تاریخ فوت به سال ۱۹۴۲ است.
کلیسای ماریوخنه در سال ۱۳۷۹ توسط میراث فرهنگی مرمت شده است.
لازم به ذکر است که نِستوری یا نِسطوری شاخه‌ای از مسیحیت است که مبانی آن نخستین بار توسط نسطوریوس مطرح شد. نستوری‌ها بر این باورند که در عیسى مسیح دو شخص و دو طبیعت وجود داشت: طبیعت آدمی «عیسى» و طبیعت الهی٬ “پسر خدا” یا “لوگوس”.
نسطوریوس (نسطور) اسقف قسطنطنیه، متولد در جرمانیسی (سوریه) در حدود ۳۸۶ میلادی و متوفی در لیبی در حدود ۴۵۱ میلادی وى شاگرد تئودور از مردم مپسوس بود. وى نخست به دیر سن‌اپرپر نزدیک انطاکیه رفت. تئودوز دوم او را به اسقفى قسطنطنیه منصوب کرد (سال ۴۲۸ میلادی). وى به ضد پیروان آریوس اقدام کرد، اما به‌زودى معتقد شد که در عیسى دو شخص و دو طبیعت وجود داشت. امپراتور که در ابتدا موافق او بود، پس از محکومیت عقاید او، از قبول بدعت وى دست کشید و به او اجازه داد که در صومعه «سن‌اپرپر» انزوا گزیند، ولی بعدها وى را به واحه‌اى در صحرای لیبی تبعید کرد (سال ۴۳۵ میلادی).
از دوره سلطنت پیروز یکم، شاهنشاه ساسانی (۴۵۹ – ۴۸۳ میلادی)، به بعد بر اثر آنکه زعماى مدرسه ایرانیان که در رُها (یونانی:اِدِسا) دایر بود عقاید نسطوریوس را پذیرفته و در نتیجه‌ی اخراج از رها و قلمرو حکومت رومیان به نصیبین پناهنده شدند. این مذهب در ایران قوت یافت و حتی گاه از طرف شاهنشاهان ساسانی على‌رغم رومیان تقویت شد و کلیساهاى نسطوریان در بسیارى از نقاط ایران و برخى از شهرهای ماوراءالنهر دایر گردید و بازماندگان این مسیحیان در دوره اسلامى تا حدود قرن پنجم در بسیارى از شهرهای ایران به وفور به سر مى‌بردند.
کلیسای ماریوخنه در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۶۲ با شماره ثبت ۱۶۴۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
