بستان آباد یکی از شهرستانهای استان آذربایجان شرقی است که در ۴۵ کیلومتری شرق تبریز در مسیر ترانزیتی تبریز-میانه و تبریز-سراب و اردبیل واقع است. این شهرستان بین شهرستانهای تبریز ،میانه واقع شده است و از نظر جغرافیایی بین ۴۶ درجه و ۳۰ دقیقه و ۴۷ درجه و ۱۴ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۸ درجه و ۴ دقیقه عرض شمالی قرار گرفته‌است. ارتفاع شهرستان بستان آباد از سطح آزاد دریا۱۷۴۰ متر می‌باشد.مساحت این شهرستان ۲۹۶۹-۳/۲۸۵۰ کیلومتر است که در مقایسه با مساحت کل استان ۴/۶ درصد را به خود اختصاص داده‌است. بستان آباد شامل سه قسمت بستان آباد علیا، سفلا و اسکی کند می‌باشد که مجموعه مرکز شهرستان را تشکیل می‌دهند. بستان آباد منطقه‌ایست کوهستانی که سراسر قسمت جنوبیش را کوههای پربرف و مرتفع پوشانده‌است. شمال آن در امتداد کوههای بزغوش و غرب این شهرستان در امتداد کوههای مورو داغ به ارتفاع ۲۹۶۰ متر در دنباله کوههای مورو داغ و بزغوش بنام تک آلتی و گردنه معروف شبلی قرار گرفته‌است. مرتفع‌ترین نقطه شهرستان کوه سهند به ارتفاع ۳۷۷۲ متر می‌باشد.که ارتفاعات مهم آن عبارت است از :
- کوه سهند به ارتفاع ۳۷۷۲ متر سومین قله آذربایجان بعد از سبلان به ارتفاع ۴۸۰۰ متر و آرارات به ارتفاع ۳۹۱۳ تا ۵۱۵۴ متر می‌باشد. دامنه‌های این کوه را ۲۵ فرسنگ تخمین می‌زنند. این کوه سرچشمه رودخانه‌های اوجان، مهرانه رود، سهند و آلمالو است که عمده آب مشروب شهر تبریز از چشمه‌ها و سیلابها و ذخائر ارضی این کوه تامین می‌گردد.
- کوه شبلی به ارتفاع ۱۶۵۴ متر که جاده تهران – تبریز از آن عبور می‌کند و یکی از معروفترین گردنه‌های ایران در آن واقع شده‌است.
- کوه آلتی به ارتفاع ۲۵۶۰ متر در شمال آبادی شبلی واقع است که در قله آن دکلهای رایو و تلویزیون نصب شده‌است.
- بیوک داغ به ارتفاع ۲۹۶۰ متر
- قباق داغ به ارتفاع ۲۹۰۴ متر
- آروانا داغ به ارتفاع ۲۹۵۴ متر
- بزداغ به ارتفاع ۳۶۰۵ متر
- کوه حیدربابا (این کوه از لحاظ زمین‌شناسی اهمیت چندانی ندارد ولی از دیدگاه اجتماعی می‌توان به اهمیت آن از نظر موردخطاب بودن ادبی در اشعار شهریار اشاره کرد. این کوه به علت قرار گیری در مسیر راه آهن تبریز – میانه و ترانشه برداری از آن در حد زیادی تخریب شده‌است).
جاذبه‌های طبیعی بستان آباد
- تالاب قوری‌گل در ۱۵ کیلومتری بستان اباد و ۳۰ کیلومتری تبریز
- آبگرم درمانی در مرکز شهر
- دره شاهیوردی در دامنه کوه جام سهند
- دامنه‌های سلسله جبال سهند و بزقوش
- تالاب آلمالو گلی در نزدیکی روستای المالو
- تالاب آلقاز در دامنه کوه قاسم داغی
- کوه حیدربابا در روستای خشکناب زادگاه شهریار
- پیست اسکی سهند
- درهٔ سعیدآباد
- غار اسکندر و استیار
- غار آق‌بلاغ
آثار و ابنیه تاریخی بستان آباد
- عمارت نائب‌السلطنه: این عمارت در سال ۱۲۱۲ هجری بنا گردیده‌است که اکنون از او فقط خرابه‌ای برجای مانده‌است. این بنا در کنار راه خیرآباد و چمن اوجان است.
- نادر تپه‌سی: در این محال آثار بنا و ساختمان مشاهده می‌شود که گویا نادرشاه در زمان حیات خود در آنجا اقامت گزیده‌است این تپه در قسمت جنوب شهر بستان آباد واقع است و متعلق به دوران مغول می‌باشد.
- روستای کنک لو با آثار تاریخی فراوان از دوران صفوی
- قزل کوشک: ساختمان و قصر سلطنتی شاهان مغول.
- تپه طاحونه (دیرمان تپه‌سی): بین رودخانه صبرلو و حاج‌آقا می‌باشد که دارای آثار زیاد و بسیار مرموز است.
- جانقور: که جایگاه شهر اوجان است.
- گورستان‌های آبادی‌های دیزناب و امین‌آباد: سنگ‌نوشته‌های قبور با خط و زبان عربی در قرون هفت و هشت نوشته شده‌اند.
- کاروانسراهای تیکمه داش
- کاروانسراهای شیبلی
- مسجد روستای جانبهان
- مزار خسته قاسم در شهر تیکه داش
فطیر محلی، معروفترین سوغاتی بستان آباد از دیر باز معروف بوده و کام میهمانان را شیرین می‌کند. لازم به ذکر است بزرگترین فطیر (نان سنتی) ایران در شهر بستان آباد پخت شده است.
زبان رایج در منطقه ترکی آذربایجانی می‌باشد که در لهجه‌ها و گویش‌ها تفاوت وجود دارد. زبان ترکی علاوه بر زبان محاوره‌ای مردم، نقش اساسی در حفظ فرهنگ و آداب و رسوم منطقه داشته بطوریکه مثلها و ادبیات شفاهی و اشعار در مناسبتها و ایام مذهبی به زبان ترکی است.
روستای شنگل اباد ازتوابع بستان آبادتاریخ کهن دارد دارای باغهای بزرگ گردو وبه وسیب گلابی که تولید کننده برزگ گردوهای کاغذی بوده ودشتها وکوه‌های زیباوگیاهان دارویی واز بهترینهای منطقه می‌باشد که در پایین کوه حیدر بابا قراردارد این روستای ویلایی زاد گاه خان هابوده و است
مجتمع آبگرم معدنی بستان آباد که در محل قدیمی آن که تا نیم قرن پیش گنبدی از آجر و سنگ ایجاد شده ونسبت آن را به میرزا نائب السلطنه فرزند فتحعلی شاه که در اوقات اقامت در عمارت چمن اوجان از آن به عنوان حمام استفاده می کرده است، می دهند احداث گردیده و در طول سال پذیرای میلیون ها مسافر و گردشگر داخلی و خارجی می باشد.
بستان اباد چشمه های ابگرم معروفی دیگری از جمله گوزسوی و قوتورسوی نیز دارد که از جاذبه های گردشگری و زیبای این شهرستان است .
تاریخچه آب درمانی یا ‘هیدروتراپی’ که قدیمی ترین شیوه درمانی طبی نیز به حساب می آید به تمدنهای مصر – یونان و روم باستان بر می گردد به طوری که درباریان مصر حوزچه هایی داشتند که به آب آنها گل و گیاه و روغن های خاص اضافه می کردند و تصور می کردند که چشمه های آبگرم با بهبود روند گردش خون ،می تواند برای سلامت انسان مفید باشد.
درسال۱۸۸۹ میلادی نیز سباستین نیت فرانسوی با تحریر کتاب (درمان با آب) روش درمان با آب را احیاء و پدر آب درمانی نوین نام گرفت.
