گشتی در آبکی ترین موزه ایران

موزه آب یزد ، اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۹ توسط شرکت سهامی آب منطقه‌ای یزد، در شهرستان یزد افتتاح گردید.
موزه آب یزد در یکی از ارزشمندترین آثار معماری سنتی یزد به نام خانه کلاهدوزها واقع شده است.
موزه آب یزد محل مناسبی برای شناخت آثار و ابنیه‌های تاریخی در زمینه‌های مختلف مربوط به آب است که می‌تواند مورد استفاده پژوهشگران و علاقه‌مندان قرارگیرد.
در این موزه لوازم مختلف حفر قنوات، ابزار و ادوات اندازه‌گیری حجم آب، وسایل تأمین روشنایی در قنات، اسناد و مدارک خرید و فروش آب و وقف‌نامه‌های قدیمی، کتابچه میرابها و اسناد توزیع آب، ظروف نگهداری و حمل آب و بسیاری لوازم و اشیاء ارزشمند دیگر در معرض دید همگان قرار گرفته است. در حال حاضر این موزه بیش از ۲۰۰ شیء تاریخی از وسایل مرتبط با کندن کاریز گرفته تا اسناد و مدارک برخی از قنات‎های اصلی یزد در معرض دید علاقه‎مندان قرار داده شده است.افزاری که در این موزه است شامل کلنگ‎های ویژه کندن کاریز، چرخ‎چاه، لباس مقنی، انواع شیر‎های برداشت آب از آب انبار‎ها، ظرف‎های سفالی وشیشه‎ای ویژه ترابری و نگهداری آب، یک رشته مشک سقایی و ماکت چگونگی گردش آب قنات‎ها و اسناد و مدارک و وقفنامه‎ها می‎باشد.

موزه آب 6

اما تعدادی از این اشیا به دلیل قدمت بالا، منحصر به فردند. برای نمونه، چند مشربه از هزار سال پیش در این موزه در معرض دید همگان قرار گرفته و از آن‌ها در کتاب‎های تاریخی کهن به عناوین مختلف یاد کرده‎اند. هم‌چنین ظرفی شیشه‎ای با لوله‎های جانبی در این موزه وجود دارد که صدها سال پیش، آب را داخل آن می‎ریختند و در محوطه بالایی آن برف قرار می‎دادند. این ظرف چون دوجداره است، برف به مرور آب شده و باعث می‎شده که این آب و همواره خنک، تازه و عاری از هر گونه آلودگی به دلیل عدم ورود حشرات به آن باشد.

موزه آب 5

ویژگی‎های این موزه و بنای تاریخی، پنج طبقه بودن آن و گذشتن یک رشته کاریز صدها ساله از میان آن می‎باشد.
در پشت با م این خانه، چاه خانه‎ای قرار دارد که وسیله چرخ‎چاه از آن آب می‎کشیدند و آب انبار خانه را که در طبقه‎ همکف قرار داشت، پر می‎کردند.
ساختمان این بنا که دارای ۷۲۰مترمربع مساحت می‌باشد در سال ۱۲۶۶ هجری شمسی (۱۸۸۸میلادی) به دستور حاج سید علی اکبر کلاهدوز، که تاجری بلند آوازه بوده، بنا گردید و روزگاری دوقنات به اسامی رحیم آباد و زارج از زیر این بنا عبور می‌کرده که هنوز هم قنات دو هزار ساله زارچ با ۷۵کیلومتر طول کانال در زیر حیاط این عمارت در جریان است.علاوه بر آقای کلاهدوز و همسرشان، دختر، دوپسر و عروسهایشان و نیز دو خانواده از خدمتکاران سیاه پوست در این عمارت و منزل مجاور آن سکونت داشته‌اند.
ساختمان این بنا یک هنر معماری شگفت‎آور است که از پنج اشکوب یا پنج سطح تشکل شده است. به گونه‎ای که از سطح اول یا پایین‎‏ترین طبقه آن، انشعاب کاریز دو رحیم‎آباد و زارچ می‎گذرد که یکی از این دو قنات، هنوز هم فعال می‎باشد.

موزه آب 4

گچ بری این بنا که دارای اشکال و نقوش متفاوت و جالبی می‌باشد در سالهای اخیر مرمت شده است.
سطح دوم را اگر پایاب در نظر بگیریم، در ژرفای ۱۰ متری از زمین قرارداد و فضای آن هم حالت هشت ضلعی دارد که به خاطر برخورداری از دمای ثابت و فضای مطلوب، جای خوبی برای نگاه‎داری خوراکی‎هاست. در میان این اشکوب نیز، حوضی قراردارد که با گذرآب کاریز از آن همیشه دارای هوای خنک و مطبوع است. سطح سوم این بنا شامل طبقه زیرزمین است که دارای اتاق و دالان‎های متعدد و مرتبط می‎باشد و بیش‎تر روز‎های گرم تابستان اهالی خانه در آن سکونت داشته‎اند.

موزه آبکی 2

سطح چهارم هم اشکوب همکف بود که آن هم دارای اتاق‎های پنج دری، تالار، اتاق ارسی، آشپزخانه و محل زندگی خدمت‎کاران خانه بوده است. طبقه پنجم، پشت بام خانه می‌باشد. در آن، چاه خانه‎ای بوده که از طریق آن و با استفاده از چرخ چاه، آب‎ چاه‎های معروف به چهل گز برداشت و برای آشامیدن و موارد بهداشت اهل خانه استفاده می‎ گردید.
نقوش گچ کاری ساختمان خانه کلاهدوزها که در نوع خود کم نظیر می‌باشد به نقشهای گیاهی مشهور است و نمایشگر گل ها، گیاهان و حیواناتی است که حیات بخش کاشیکاری و گچ‌بری در طبیعت خشک کویرند. زمینه این گچ‌کاریها سیمگل کمرنگ (کاهگل بسیار ظریف) می‌باشد.

موزه آبکی3

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.