تبریز شهر اولین ها یکی از قدیمی‌ترین مناطق ایران استکه قدمت آن بر اساس کاوش‌های باستان شناسی ، به بیش از ۴۰۰۰ سال می‌رسد ،و با مساحتی حدود۱۲۰۰کیلومتر مربع ، پس از تهرانو مشهدسومین شهر بزرگ ایراناست.این شهر تاریخی از طریق جاده ابریشم ، شرق و غرب دنیا را از گذشته‌های دور به هم پیوند داده و مرکز تجاری و بازرگانی دنیای آن روز بوده است .مجموعه آثار تاریخی و نشانه‌های باستان شناختی که از محل های مختلف این شهرستان در نتیجه حفاری‌های متعدد به دست آمده ؛ دلالت بر قدمت تاریخی این منطقه دارد. از جمله عناوینی که شایسته ی نام و سرزمین حماسه و غیرت شهر تبریز است ، شهر پیش گامان و به عبارتی “شهر اولین‌ها” می‌باشد.اما چرا تبریز را مهد اولین ها دانسته اند؟
اولین چاپخانه ی ایران در سال ۱۲۲۷ توسط شاهزاده عباس میرزا در تبریز تاسیس گردید و ۱۲ سال بعد دومین چاپخانه در تهران تاسیس شد. برای اولین بار کتب خارجی در تبریز ترجمه گردید که از آن جمله عبارتند از : پطر کبیر ، شارل دوازدهم ، اسکندر کبیر و … اولین رمان ایران به نام ستارگان فریب خورده حکایت یوسف شاه چراغ توسط میرزا فتحعلی آخوند زاده در تبریز به رشته ی تحریر در آمد. اولین دایره المعارف توسط محمدرضا زنوزی تبریزی نوشته شد. اولین کتابخانه ی عمومی توسط میرزا حسن خان خازن لشگر در سال ۱۳۱۲ در تبریز تاسیس شد . اولین سینمای ایران پس از پنج سال از اختراع جهانی آن (توسط برادران لومیر) ، در تبریز با نام سولّی (آفتاب) تاسیس گردید. اولین نمایشنامه و تئاتر در تبریز به سال ۱۲۶۱ شکل گرفت. اولین عکاسخانه توسط قاسم میرزا در تبریز راه اندازی شد. اولین فوتبالیست شاغل در اروپا (بلژیک) به نام حسین صدقیانی از اهالی تبریز در سالهای ۱۳۱۱-۱۳۰۹ بهترین گل زن باشگاه های این کشور بود و در فینال جام باشگاه های بلژیک با به ثمر رساندن سه گل باعث قهرمانی تیم رویال شالروا اسپورتینگ کلوپ در مقابل تیم بروکسل گردید. در زمینه پزشکی ـ نخستین آبله کوبی ـ نخستین دانشکده پرستاری مامایی ـ نخستین دندان های مصنوعی ـ اولین عمل قلب باز ـ پیوند قلب بر روی سگها و نخستین عمل پیوند کلیه توسط دکترجواد هیات در سال ۱۳۴۷ در تبریز به انجام رسید. اولین هوانورد ایرانی به نام کلنل محمد تقی خان پسیان از اهالی تبریز بود.اولین کارخانه اسلحه و مهمات در شهر تبریز بنا نهاده شد. اولین کارخانه چینی سازی در شهر تبریز ساخته شد. اولین کارخانه تولید برق در این شهر و اولین خیابانی که در آن از چراغهای برقی استفاده شد، خیابان چراغ گازی تبریز بود. اولین ضرابخانه ماشینی و انتشار اسکناس از فعالیت های این شهر اولین ها بود. اولین شهر ایران که صاحب تلفن شد، تبریز بود. اولین انجمن زنان در تبریز توسط صاحب سلطان خانم تشکیل گردید. اولین بلدیه و نظمیه پلیس مردمی و شهرداری ایران متعلق به تبریز است. اولین مهمانخانه توسط میرزا اسحق خان معززالدوله در تبریز پذیرای مهمان گردید. اولین مدرسه کر و لال ها توسط جبار باغچه بان و اولین مدرسه نابینایان توسط یک میسیون آلمانی و اولین مدارس حرفه ای و بازرگانی توسط محمدعلی تربیت و اولین کودکستان توسط ابوالقاسم فیوضات در تبریز بنا گذاشته شد. اولین پایگاه لرزه نگاری در تبریز (شهر زلزله خیز) بنا گذاشته شد. اولین و تنها فرد ایرانی که در مسابقات جهانی محاسبات ذهنی در ۸ سالگی به مقام قهرمان قهرمانان دست یافت به نام آتیلا کارآفرین اهل تبریز می باشد. اولین پستخانه، اولین خط انتقال پست ، ایستگاه آتش نشانی ، انجمن شهر ، حمل‌ونقل ریلی عمومی (با اسب) و… در تبریزبوده‌اند و به‌همین علت ، تبریز شهر اولین‌ها نامیده می‌شود.
با گذشت زمان بسیاری از اولین ها و آثار بهدجای مانده از آنها متاسفانه از بین رفته اند. اما باز هم می توان با گشتی در شهر نماد ها یا خود آنها را دید و سیری در اولین ها داشت.
ربع رشیدی
قدمت: ایلخانی
کاربری: اولین دانشگاه ایران ،تاریخی
آدرس:باغمشه
کاخ شهرداری
قدمت: پهلوی
کاربری: اولین شهرداری مدرن ایران،شهرداری و موزه
آدرس: میدان ساعت
مدرسه رشدیه
قدمت: پهلوی
کاربری: اولین مدرسه مدرن ایران،سازمان صنایع دستی و میراث فرهنگی
آدرس: خیابان ارتش جنوبی
برج آتش نشانی
قدمت: قاجار
کاربری : اولین برج نگهبانی آتش نشانی ایران،تاریخی
آدرس: خیابان تقاطع خاقانی و خیابان بهادری
قونقا
قدمت: –
کاربری: مجسمه ای از قونقا به عنوان اولین سیستم حمل و نقل عمومی در محلی که ابتدای حرکت این وسیله نقلیه بده است.
آدرس: میدان قونقا جنب میدان گلستان
موزه فوتبال
قدمت: ۱۳۹۳ه.ش
کاربری: اولین موزه تخصصی فوتبال کشور
آدرس: پارک رضوان شهرک امام (ره)
