برج شیخ شبلی متعلق به دوره سلجوقی ، در شرق شهر دماوند قرار دارد که نمادی از تاریخچه این شهر است. این برج داراى ساختمانى مخروطى است که از آهک و آجر ساخته شده و قدمت آن به قرون ۴ و ۵ هجری قمری می رسد.
برج شبلی یکی از نمونه های منحصر به فرد شیوه معماری و اوج هنر در ایران بعد از اسلام دوره سلجوقی است که یادآور شیوه رازی در معماری می باشد.
این برج ابتدا به صورت هشت ضلعی ساده ساخته شدهاست و سپس در دوران بعدی آجرکاری به سبک سلجوقی بر روی آن انجام شدهاست. قدیمی های دماوند، این برج را “پاگنبذ” می نامیدند، زیرا بر روی تپه های کوه نیل و به صورت هشت ضلعی بنا شده است و آن را پاگنبذ شیخ شبلی و یا برج شبلی شهرت داده اند.
این بنای تاریخی ارزشمند تقریبا ۱۰ متر ارتفاع و بدنه برج، گره چینی و تزیینات آجری زیبایی دارد. گنبد آن که مخروطی شکل و ۸ ترک است با زاویه تند به طرف رأس متمایل میشود.
یکی دیگر از جاذبه های ساخت این بنا وجود حفره های هواگیر است که برای تخلیه هوا و در ساخت و سازهای برج استفاده شده است.
تزئینات برج با سبکی خاص و متفاوت از یکدیگر ساخته شده است و در مجموع ۳۰ قاب “اسپر” در بنا به کار رفته که ۲۲ قاب تزئینات اسپر بنا را تشکیل می دهد و هشت قاب دیگر که در زیر گنبد به کار رفته همگی به صورت مستطیل شکل افقی ساده که در هر ضلع تکرار شده که بیانگر هنر بی نظیر معماری ایرانی است.
زیبایی بکار رفته در قاب ها خیره کننده است و تزئینات هر شکل آن به واقع گویای هنر منحصر به فرد ایرانیان است، ضلع شمالی برج لوزی شکل و برجسته با آجرهای افقی و با مهرهای ضربدری طرح لوزی در لوزی ایجاد شده است.
در سال ۲۴۷ هجری قمری، مردی در سامرا متولد شد که به “شیخ ابوبکر دلف بن حجدر شبلی” نام گرفت. ابوبکر شبلی در برههای از زمان که دقیقا مشخص نمیباشد از طرف حاکم طبرستان به امارت دماوند منسوب شد. دوران صدارت او با بسط و گسترش، عدالت و امنیت همراه بود و به همین دلیل پس از وفاتش در بغداد، مردم دماوند به پاس خدماتش این بنای یادبود را برپا داشتند.
این اثر در تاریخ ۲۹ خرداد ۱۳۵۱ با شماره ثبت ۹۲۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.