کوه عون بن علی که در زبان محلی به آن عینالی یا عینال- زینال میگویند، در شمال شهر تبریز قرار گرفته است.
قله عون بن علی یکی از قلههای رشته کوه سرخاب میباشد. رشته کوه سرخاب که نام آن برگرفته از خاک سرخ رنگ آن میباشد، دارای ۵ قله به شرح زیر میباشد:
قله دند، قله بهلول، قله پکه چین، قله هیلله، قله عون بن علی.
قله دند مرتفعترین قله این رشته کوه و عون بن علی کم ارتفاعترین این قلهها میباشد.
تاورنیه در سفرنامه خود اشاره کرده است که پیش از آمدن اسلام به ایران در محل کنونی آرامگاه عون بن علی، آتشکده و عبادتگاه بوده که پس از اسلام به زیارتگاه تبدیل شده است.
در برخی منابع اشاره شده است که پس از سده دهم هجری این مکان، یکی از تکایای درویشان نعمت اللهی بوده است.
همچنین تاورنیه در سفرنامه خود اشاره میکند که پس از تبدیل به مسجد یک دیر خرابه و سردابی نیز در آن اطراف قرار داشت و قبرهای موجود در آن مکان را متعلق به پادشاهان ماد دانسته است.
بنای آرامگاه به شیوه معماری ایلخانی ساخته شده و مربوط به دوره ایلخانان است. این بنا جزو معدود بناهایی است که ماهیت وجودی آن به قبل از دوره قاجار برمیگردد؛ چرا که اکثر بناهایی که در تبریز مربوط به قبل از قاجار بودهاند در اثر دو زلزله مهیب تخریب شده و معدود اثراتی وجود دارد که به قبل از قاجار برمیگردند.
بنای آرامگاه از ٩ اتاق، ۶ گنبد، هشتی و ایوان تشکیل شده است. در دوره قاجار برای جلوگیری از تخریب آن اتاقی در سمت شمالی بنا ساخته بودند. در سده نهم هجری این بنا بر اثر حمله نیروهای عثمانی به کل تخریب شد و در دوره شاه عباس اول از نو ساخته شد اما در اثر زلزله سال ١١٩٣، دوباره به شدت تخریب شد. اینبار در اواخر سده ١٣ قهرمان میرزا بنای آرامگاه را مرمت نمود.
همچنین بر فراز این کوه یادمان ٨ تن از کشتهشدگان جنگ ایران و عراق وجود دارد. بنای این یادمان از سال ١٣٨١ شمسی آغاز شده و در ٣٠ شهریور ١٣٨۵ شمسی به بهرهبرداری رسیده است. در این بنا از شعرهای شهریار و نقش های اسلامی استفاده شده و سبک معماری آن به سبک معماری آرامگاههای ایران بوده است.
فاز اول تله کابین عونبنعلی در سال ١٣٨٩ افتتاح شده است. این تله کابین با بهره گیری از علم و تجهیزات روز دنیا و همکاری با شرکت دوپل مایر اتریش انجام شد و تمام مسیر آن همگام با استاندارد های روز دنیا میباشد. این تله کابین ۶ دکل دارد که در فاز نهایی قرار است به ٢۴ عدد افزایش یابد. هر کابین توان حمل ۶۴٠ کیلو یا ٨ نفر را دارد. طول مسیر فاز اول ١۴٨٠متر و فاصله ارتفاع ایستگاه اول و دوم ٢۴٠متر میباشد.
در کنار ایستگاه اول تله کابین آبشار مصنوعی ایجاد شده است. این آبشار در بهار و تابستان آب دارد ولی در پاییز و زمستان مسیر ورود آب به آن بسته میشود.
قرار است در پایان فاز دوم، تله کابین به سد شهید مدنی برسد و در فاز سوم از سد شهید مدنی به ارتفاعات کوه دند متصل شود. پس از تکمیل، این تله کابین طولانی ترین تله کابین کشور خواهد بود.
تله کابین تبریز امکاناتی مانند رستوران، بوفه و کافی شاپ، نمازخانه، پارکینگ و سرویس بهداشتی را داراست.
زیپ لاین عینالی پر شیب ترین و طولانی ترین زیپ لاین کشور است. این پروژه در فروردین ٩٧ افتتاح شد. زیپ لاین عون بن علی ۵٠٠ متر طول دارد و اختلاف ارتفاع دو نقطه ابتدایی و انتهایی ٧۵ متر است.
ایستگاه مبدا از تندیس صخره ای استاد شهریار آغاز و به تپه نهالستان در کنار المان قوری ختم میشود.