حد و مرزی برای گردشگری تعریف نشده است هر جایی که ذهن بشر سفر کند, گوشه‌ای از گردشگری به چشم میخورد. این صنعت بسیار وسیع است حتی به پهنای ادبیات!
گردشگری روز به روز گسترش پیدا می‌کند و می‌تواند با دیگر رشته‌ها نیز ادغام شود. امروزه ادبیات و گردشگری با هم پیوند خورده‌اند و برای کسانی که علاقمند به سفر و ادبیات هستند نوع جدیدی از گردشگری را بوجود آورده‌اند .
عاشقان و شیدایان هر شاعر و نویسنده‌ای به دنبال یافتن و درک زوایای مختلف زندگی آنها بار سفر می‌بندد. این افراد علاقه‌مند هستند مکان‌هایی را ببینند که الهام‌بخش شعرها و آثار و نوشته‌های نویسندگان و شعرای مورد علاقه‌شان بوده است. این مشتاقان فارغ از هر گونه جاذبه دیگر در مقصد سوژه مورد نظر خود را دنبال می‌کنند و با عنوان گردشگران ادبی شناخته می‌شوند.
معمولا گردشگران ادبی کسانی هستند که روزگاری از خوانندگان و علاقه‌مندان آثار شاعران و نویسندگان بزرگ و مشهور بوده‌اند. این علاقه‌مندان برای بازدید از محل زندگی یا محیط و آثاری که نام آنها در نوشته‌های ادبی آمده است، سفر می‌کنند.
اگر بخواهیم تعریف مختصر و مفیدی برای گردشگری ادبی بیان کنیم، می‌توانیم بگوییم: نوعی از فعالیت گردشگری است که فردی به علت علاقه شخصی به یک نویسنده، اثر ادبی یا فضای ادبی و میراث ادبی یک مقصد به آن مکان سفر می‌کند. در این نوع از گردشگری انگیزه محوری گردشگران، بازدید از مکان‌ها و آثاری است که به زندگی و کار شاعران، ادبا، نویسندگان یا هنرمندان مرتبط است. البته در کنار این حتی اماکن معروفی که در آثار ادبی مشهور نام‌شان آمده است، می‌تواند یکی از جاذبه‌های مناسب برای هر گردشگر محسوب شود.
گردشگری ادبی تلفیقی از تفریح و آموزش است یعنی برخلاف تصور عموم مردم که گردشگری را صرفا یک امر خوش‌گذرانی می‌دانند، گردشگران ادبی علاوه بر اینکه ساعات شاد و مفرحی را تجربه می‌کنند، بر دانش و اطلاعاتشان نیز افزوده می‌شود.
مکان‌هایی که با خود فرهنگ و ادبیات یک کشور را حمل می‌کنند، جاذبه گردشگری ادبی هستند. ادبیات در ایران قدمتی هزاران ساله دارد. هزاران شاعر و نویسنده و ادیب در این سرزمین زیسته‌اند که خانه‌ها و مقبره‌هایشان می‌تواند میعادگاه صاحبدلان و عاشقان ادبیات و گردشگری باشد. گردشگری ادبی می‌تواند نقش بسیار مهمی در حفظ و احیای فرهنگ غنی ایرانی داشته باشد.
متاسفانه ایران با این همه مفاخر ادبی و مشاهیر فرهنگی هنوز در فهرست مقاصد گردشگری ادبی بین‌المللی جایگاهی ندارد. در‌حالیکه ترکیه هر ساله در سالروز وفات مولانا در شهر قونیه مراسمی برپا و هزاران گردشگر را در این شهر برای بزرگداشت این شاعر گردهم جمع می‌کند و به خوبی از جاذبه‌های واقعی مثل مقبره مولانا، برنامه‌های خیالی از دوران زندگی مولانا و حتی نمایشنامه‌ها، مشاعره‌ها یا دیگر برنامه‌های تدارک دیده شده مثل مراسم اجرای موسیقی سنتی زنده با استفاده از اشعار این شاعر بزرگ استفاده می‌کند به طوری که علاوه بر تبلیغ فرهنگ و تمدن ترکیه برای گردشگران ورودی به این شهر سعی در زنده نگاه داشتن آداب و رسوم سنتی خود در کشورش دارد.حال آن که مولوی در اصل یکی از مشاهیر ایرانی است نه اهل ترکیه.
گردشگری ادبی یکی از مستعدترین شاخه‌های گردشگری و البته غنی‌ترین آنهاست که در صورت توجه مسئولان، درآمد هنگفتی را به صنعت گردشگری ایران تزریق می‌کند. این در حالی است که حتی اماکن واقعی چون آرامگاه حافظ، سعدی, فردوسی و شهریار در ایران نتوانسته‌اند رویای رونق گردشگری ادبی در ایران زمین را به واقعیت نزدیک کنند.
رونق این نوع گردشگری فواید دیگری هم دارد. ایجاد اوقات فراغت لذت‌بخش و سرشار از آموزه‌های فرهنگی، آشناشدن بازدیدکنندگان داخلی یا خارجی با مفاخر ادبی و دستاوردهای آنها در دوران باستانی و معاصر، معرفی دقیق و تصویرسازی درست از مفاخر ایران زمین و جلوگیری از به نام‌زدن مشاهیر ایران توسط دیگران و… از برخی راهکار‌های تقویت گردشگری ادبی است.
شهر تبریز نیز با داشتن شاعران بزرگی همچون شهریار, پروین اعتصامی, صائب و شمس تبریزی جزو شهرهایی است که می‌تواند به عنوان قطب گردشگری ادبی در ایران مطرح شود. مقبره‌الشعرا, مقبره دوکمال, خانه ادبی استاد شهریار, خانه پروین اعتصامی جز مکان‌های روحانی هستند که می‌توانند پذیرای گروه مشتاقان و صاحب دلانی از سراسر ایران و جهان باشند.
نام شهریار با تبریز و نام تبریز با شهریار چنان پیوند خورده و یکی شده است که این چنین پیوندی در هیچ جای جهان یافت نمی‌شود. شهریار که فاتح دل‌های همه‌ی آشنایان با زبان و فرهنگ ایرانی است اگر چه سال‌هاست که در مقبره‌الشعرا که گویی تکه‌ای از بهشت است آرام خفته است، اما هنوز زنده‌تر از زندگان، به هزار زبان، راز دل آدمیان را وا می‌گوید و مقبره و خانه‌اش مقصد بسیاری از گردشگران و عاشقان اوست. مقبره‌الشعرا نه تنها یک محل گردشگری، بلکه تفرجگاهی معنوی و ادبی است و حضور در این مکان موجب تفکر در پیشینه غنی و ادبیات متعالی این مرز و بوم می‌شود.
