پالمیرا؛ نقطه ارتباطی ایران و روم

خبرگزاری ارک: پالمیرا یا تدمر به زبان آرامی یعنی درخت نخل، پالمیرا نام شهری باستانی در ولایت حمص در ۲۰۰کیلومتری شمال شرقی دمشق است.

قدمت تدمر به دوره نوسنگی بازمی‌گردد، اما اوج شکوفایی آن از حدود ۲۰۰قبل از میلاد تا ۲۷۰میلادی است. این شهر مرکز بازرگانی مهمی در یک واحه در صحرای سوریه بین ۲ قدرت بزرگ شرق و غرب آن زمان، یعنی شاهنشاهی‌های اشکانی و ساسانی در شرق و امپراتوری روم در غرب بود.اشکانیان شهر تدمر را در زمان حکومت وسیع خود که تا صحرای شامات گسترده شده بود آباد کردند. ولی خیلی زود به‌دلیل حمله‌های رومی‌ها، این شهر از خاک ایران جدا شد و در اختیار رومی‌ها قرار گرفت. پس از آن بود که تدمر پایتخت ملکه زنوبیا، ملکه سوریه شد.شهر زیبای تدمر سرانجام در سال ۲۷۴ میلادی با حمله اورلیانوس، امپراتور روم ویران شد.مردمان تدمر در زمان اشکانیان و ساسانیان قدرت تجاری و نظامی عظیمی یافتند. آنها پیوسته به پشتیبانی و یاری رومی‌ها در جنگ با ایرانی‌ها بودند.

مهم‌ترین نقطه ارتباط تدمری‌ها با ایرانی‌ها در دوره صلح، شهرهای واقع در حاشیه شمالی خلیج‌فارس به‌خصوص مصب شط‌العرب و همچنین شهرهای واقع در کنار رودخانه فرات بود.

حکومت ساسانیان در زندگی مردمان تدمر اثر منفی عمیقی داشت. اشکانی‌ها ترانزیت تدمر را تشویق می‌کردند و در کاروانسرا‌های تدمری شهر لوژزیاس که توسط بلاش اول بنا شده بود توقف می‌کردند. در عصر اشکانی صلح میان ایران و روم اغلب برقرار بود و پالمیری‌ها ضمن اینکه اندک اندک به امپراتوری روم می‌پیوستند، روابط دوستی خود با ایران را نیز محفوظ داشتند. ساسانی‌ها اما روشی برخلاف اشکانی‌ها پیش گرفتند و از آغاز در فکر آن بودند که پالمیر و منابع سرشار آن را در اختیار خود بگیرند.

از نخستین اقدامات اردشیر ساسانی این بود که دولت کرخ را تسخیر کرد. رومی‌ها نیز توجه خاصی به تدمر داشتند. چون علاوه بر تجارت، تدمر هم مرز با ایران و حدفاصل میان روم و ایران اشکانی و ساسانی بود. در همین کشمکش‌های دوجانبه ایران و روم بود که امیران تدمر سیاست هوشمندانه اتخاذ کردند و استفاده فراوان ‌بردند. آنتوان رومی به بهانه اینکه تدمر می‌کوشید از ۲ قدرت روم و پارت به‌طور مساوی استفاده کند در سال ۴۱ میلادی به تدمر حمله کرد. اما حمله او بی‌نتیجه ماند. مردم تدمر پیش از رسیدن آنتوان زنان و اموال خود را به جانب چپ رود فرات انتقال دادند و سپاه روم از ترس تیراندازان ماهر تدمر و حمایت ایرانی‌ها از آنها به دشت‌های فرات نزدیک نشد.

تنها نتیجه این جنگ آن بود که میانه روم و ایران به هم خورد. ایرانی‌ها خود را مدافعان طبیعی تدمر می‌دانستند اما تدمری‌ها از همان آغاز به روم تمایل داشتند. رومی‌ها نیز برای حمله به ایران از تدمر استفاده کردند. اهمیت تدمر برای رومی‌ها به‌خصوص از قرن دوم میلادی به بعد که جنگ‌های ایران و روم افزایش بیشتری یافت بیشتر شد. تا آن تاریخ رومی‌ها از ترس سپاه تیراندازان پارتی به دشت‌های بین‌النهرین قدم نمی‌گذاشتند. ولی کوشیدند که به مرکز ایران و به‌خصوص تیسفون دست بیابند. تراژان در سال ۱۱۶ میلادی و آویدئوس در سال ۱۶۴ میلادی و سپتسم سور در سال ۱۸۹ میلادی به تیسفون حمله کردند. تردید نیست که در تمام این مراحل تدمر یکی از مراکز مهم سپاه و آذوقه رومی‌ها بود و یاری تدمری‌ها چه از نظر آشنایی با اوضاع جغرافیایی و چه از نظر نیروی انسانی، تأثیر مستقیمی در پیروزی رومیان داشت.

بازرگانان پالمیری از طریق خلیج‌فارس با جنوب آسیا (هند و سیلان) و جنوب شرقی آسیا (چین و هندوچین) ارتباط بازرگانی داشتند و یکی از بندرگاه‌های مهم آنان در جزیره خارک قرار داشت که مجموعه آرامگاه‌ها و نیایشگاهی از آنان در این جزیره باقی مانده است.

نگین متین

من نگین متین اقدم عضو هیئت مدیره شرکت بینش فراگیر ارک سفر و دارای مدرک کارشناسی ارشد اکوتوریسم و کارشناسی مدیریت جهانگردی از دانشگاه تبریز هستم. عاشق سفر و طبیعت هستم به همین دلیل علاقه داشتم رشته‌ام و کارم هم مرتبط با سفر باشه و عمده فعالیت‌هام در زمینه گردشگری هست. اولین فعالیت گردشگری‌ام رو در سال 92 با تولید محتوای گردشگری در ضمیمه گردشگری سفرنامه ارک شروع کردم و بعدها فعالیت‌ام رو در وب سایت تخصصی گردشگری ارک توریسم، نشریه گردشگری کوله پشتی، اجرای رویدادهای گردشگری و پروژه‌ی یک دقیقه با تبریز ادامه دادم و راهنمای رسمی سازمان میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی هستم. کسب و کار ما با عنوان ارک توریسم از سال 93 راه اندازی شد و من به تولید محتوای گردشگری به زبان‌های فارسی، ترکی استانبولی و انگلیسی در این وب سایت 5زبانه می‌پردازم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.