برزک یکی از شهرهای استان اصفهان است که طبق آخرین آمار این شهر دارای جمعیتی سه هزار و پانصد بیست و نه نفر (برآورد ۱۳۸۳خ.) در بخش برزک شهرستان کاشان واقع شده است .برزک با دارا بودن هفتاد در صد گل منطقه دارای بیشترین سهم گل در منطقه کاشان میباشد. همچنین با داشتن کارخانههای صنعتی و سنتی گلابگیری سهم قابل توجهی از گل و گلاب منطقه کاشان را در بر میگیرد.
برزک که روستائی سرسبز است در دره ای در دامنه کوههای کرکس در قسمت جنوب غربی و در فاصله حدوداً ۵٠ کیلومتری شهرستان کاشان قرار دارد.وجود سازه های آهکی در اطراف و به ویژه در بخش جنوبی منجر به تقویت آبهای زیرزمینی منطقه گردیده است. ۴ کوه، برزک را چون نگین زمردین در برگرفته است.
هر سال با فرا رسیدن فصل بهار دشتهای گل محمدی، بالادست برزک و اطراف آن با انواع گلها به ویژه لاله رنگین میشود؛ لالههای برزک گلهای خود رو و منحصربه فردی است که مشابه آن در دیگر مناطق کاشان وجود ندارد و به طور معمول در دشتهای بالادست برزک زیبایی خاصی به منطقه میبخشد.
گردشگران فصل بهار میتوانند با بازدید از بزرگترین مرکز تولید گل و گلاب کاشان، شاهد دشتهای زیبای برزک که با انواع گلهای لاله، شقایق و … رنگین شده است، خاطره خوبی از این شهر کوهستانی داشته باشند.
بعد از گل محمدی محصول معروف این روستا که از محبوبیت خاصی برخوردار میباشد شاه توت برزک میباشد.
درختان شاه توت در این روستا حدود پنج هکتار از اراضی را به خود اختصاص داده اند که میزان تولید شاه توت در برزک سالیانه صد تن میباشد.
آلو زرد برزک که آلوی خیگی و آلوی مرغی هم نامیده میشود در منطقه مشهور میباشد که متاسفانه در سالیان اخیر از تولید آن به صورت محسوسی کاسته شده است.
از جمله صنایع موجود در این منطقه صنعت قالی بافی میباشد. در این منطقه حدود هشتصد و پنجاه کارگاه قالی بافی خانگی موجود میباشد. از دیگر صنایع موجود در روستا صنعت گلاب گیری است که به دو صورت سنتی و صنعتی مشاهده میشود.
تعداد هفتاد و پنج کارگاه سنتی گلاب گیری در روستا وجود دارد که مجموعاً چهارصد و دو دیگ گلابگیری را شامل میشود که از نمونه صنعتی میتوان به مجتمع کشت و صنعت شهدگیران اشاره نمود که در آن تولید گلاب و انواع عرقیات گیاهی بوسیله دستگاههای تمام اتوماتیک و تقطیر پاستوریزه و بسته بندی صورت میگیرد.از دیگر صنایع برزک کارخانه ترمه پلاستیک و چندین واحد مرغداری را میتوان نام برد.
معرفی مکان های گردشگری برزک
تپه تاریخی قلعه (تفرجگاه و همایشگاه تپه تاریخی قلعه):
تپه تاریخی قلعه مربوط به دوره سلجوقیان و قبل از آن میباشد. غار کشف شده در این تپه به همراه وسایلی نظیر تنور گلی، ظروف سفالی و گلی، سرکو و … حکایت از سکونت و زندگی بسیار دور در این محل دارد.
ارتفاع قله ی این تپه از جاده اصلی و قابل دسترسی مصلی حدود ۲۰ متر میباشد . هنگامی که به بالای تپه صعود مینمایی و به چهار طرف نظاره میکنی سرسبزی و شادابی درختان، دشت و کوههای سر به فلک کشیده و خانه های کاهگلی چشمانتان را نوازش میکند.
تپه تاریخی قلعه در مرکز شهر واقع شده که دارای فضا و نمایی زیبا در هر طرف میباشد.
غار کشف شده در تپه تاریخی قلعه:
قدمت این غار به دوران سلجوقیان باز می گردد و هم اکنون شهرداری با همکاری میراث فرهنگی و گردشگری به دنبال ثبت ملی این اثر تاریخی می باشند.
بنا به اظهار و نقل قول سینه به سینه بزرگان شهر این غار که در سکونت گاه اولیه برزک (تپه قلعه) میباشد دارای ۳ مسیر اصلی بوده و هم اکنون شهرداری به جهت انجام تحقیقات بیشتر مشغول آزادسازی معبرهای مسدود شده این غار در اثر ریزشهای سالیان متوالی میباشد.
از آثار برجای مانده در این غار میتوان به کانال های کوچک حفاری شده در دل سنگ جهت دفن یا نگهداری استخوانهای گذشتگان خود، ظروف سفالی و گلی برجای مانده و وجود سقف های زیبای این غار اشاره کرد.
انتظار می رود با مرمت و بازسازی کامل این غار و بازگشایی آن در آینده به روی گردشگران، صنعت گردشگری و توریسم برزک در کنار دیگر آثار تاریخی و مناظر طبیعی و بکر متحول شود.
تفرجگاه چشمه احمدآباد:
این چشمه در نقطه شمال شرقی برزک و در حریم رودخانه فصلی برزک واقع است و دارای چندین چشمه جوشان میباشد و در قسمت بالا دست آن دیواره سدی است که بر اثر رسوب طی سالیان متوالی پر شده و هم اکنون با رویش درختان بید و درختچه های گز در بستر این سد منظره زیبایی را ایجاد کرده است.
این تفرجگاه که در ۱۰۰ متری خیابان اصلی واقع است هر ساله گردشگران زیادی را به سمت خود جذب میکند. به دلیل وجود کوه در حاشیه جنوب شرقی تفرجگاه، گردشگران علاقه مند به کوهنوردی نیز در کنار استفاده از مناظر بکر و طبیعی این تفرجگاه از ورزش کوه نوردی نیز بهره می برند.
آسیاب آبی سعدآباد و تفرجگاه جنب آن:
در قسمت جنوبی جاده سعدآباد، آسیاب آبی با قدمتی حدود ۲۰۰ ساله به چشم میخورد. این آسیاب آبی دارای تنورهای میباشد که آب از بالا داخل آن ریخته و فشار آب این تنوره، سنگهای آسیاب به وزن ۵۰۰ کیلوگرم را به حرکت در میآورد و گندم را که در بین دو سنگ قرار میگیرد خرد و آرد میکند.
شهرداری اقدام به مرمت و بازسازی و احیاء این آسیاب نموده و تفرجگاهی در جنب آن در حال ایجاد است. این تفرجگاه مورد استقبال بسیار زیاد گردشگران قرا گرفته است.
این اثر در تاریخ ۲۴ / ۸ / ۸۵ به شماره ۱۶۲۱۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام دوره صفویه :
یکی دیگر از میراث های فرهنگی شهر برزک، حمامی است که مربوط به دوره صفویه میباشد.
این بنای کهن توسط فردی بنام سید حسن کاشانی ساخته شده است. برای گود برداری این حمام ۱۰ متر زمین را کنده و این کار یک سال طول کشیده و بعد از ۷ سال ساخت حمام به پایان رسیده است.
در ساخت این حمام از ستون های سنگی تراشیده شده یک پارچه استفاده شده و برای برپا کردن ستونها و محکم کاری پایه ها از سرب و مخلوطی بنام ساروج که به صورت سنتی درست میشده استفاده کرده اند. حمام دارای دو خزینه، دو حوضچه بنام استک و دو تخته سنگ برای نماز خواندن است. برای سوخت حمام از نفت سیاه استفاده میکنند.
لازم بذکر است که سیل عظیم سال ۳۵ در برزک به حمام آسیبی وارد نکرد.
این اثر در تاریخ ۲۴ / ۸ / ۸۵ به شماره ۱۶۲۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
امامزاده سراج الدین ابن موسی بن جعفر (ع):
زیارت امامزاده سراج الدین ابن موسی ابن جعفر با قدمتی ۵۰۰ ساله مربوط به دوران صفویه میباشد و ساخت بنای اصلی این امامزاده را هنرمندان آن دوران به عهده داشته اند. بنای این امامزاده که بزرگترین امامزاده این شهر می باشد شامل دو بخش می باشد، بخش اصلی که هسته اولیه آن را تشکیل می دهد فضای دور مقبره امامزاده است که یک بنای ۸ ضلعی با ضریح در مرکز آن همراه با گنبد خشتی که از درون (زیر آن) آئینه کاری شده است. در فضای بیرونی امامزاده قبرستان شهر وجود دارد که سنگهای قبر بسیار قدیمی گویای قدمت بالای این قبرستان است.
این اثر در تاریخ ۲۲ / ۸ / ۸۵ به شماره ۱۶۱۹۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.