قلعه آوارسین یکی از قلعه های تاریخی استان آذربایجان شرقی است که در ۵/۲۲ کیلومتری سمت جنوب خداآفرین و ۱۱ کیلومتری جاده اهر – کلیبر واقع شده است. برخی این قلعه را متعلق به دوره ساسانیان می دانند و عده ای از باستان شناسان عقیده دارند که آثار به دست آمده در این قلعه متعلق به دوره اشکانی، اوایل دوره ساسانی و دوره اسلامی است که نشان می دهد این قلعه در تمام این دوره ها مورد استفاده بوده است.

قلعه آوارسین از شمال به اراضی روستای صقین و از غرب به روستای آوارسین و از بقیه جهات به ارتفاعات محدود است و در ارتفاع ۱۵۵۶ متر از سطح دریا واقع شده است و وضعیت مالکیت آن دولتی است.

این قلعه در دوران آبادانی ۳۰۰ متر طول و ۱۰۰ متر عرض داشته و در حال حاضر در قسمت‌های شمال و جنوب قلعه آثاری از بقایای معماری به چشم می‌خورد. در قسمت شمال قلعه نیز برج دیده‌بانی وجود دارد و ورودی قلعه نیز از این سمت است و دلیل آن وجود پلکان‌هایی است که قسمتی از آن باقی‌مانده اند. این راه از داخل جنگل می گذرد و پلکان‌ ۳۴ تایی قلعه روی صخره‌های سخت و سیاه خارا کنده شده‌اند و یکی از بخش های شگفت انگیز بنا هستند. به جز این راه ورودی، بقسه جوانب قلعه را پرتگاه های وحشتناک و دره های عمیقی گرفته اند که به مهاجمان اجازه ورود نمی دادند.

در قسمت جنوبی قلعه دو آب انبار مجزا در کنار هم که یکی به صورت مسقف و دیگری روباز است وجود دارد. قلعه آوارسین ۵ برج مدور برای نگهبانی دارد که ارتفاع بلندترین برج آن به بیش از ۸۰۰ متر می رسد. عده ای معتقدند که این قلعه از استحکامات دفاعی بابک خرمدین در منطقه قره داغ آذربایجان بوده است.

قلعه آوارسین به لحاظ تاسیسات معماری بر جای مانده شامل برج‌ها و دیوارها و آب انبار حائز اهمیت است.

حمدالله مستوفی، نویسنده و تاریخ نگار معروف سده هشتم هجری قمری هم بنای این قلعه را به بکر بن عبدالله از اصحاب حضرت رسول (ص) نسبت می‌دهد که به امر عمر خلیفه دوم در سال ۲۲ هجری به آذربایجان لشگر کشید.

اطلاعات درباره این قلعه به حدی محدود است که باستان شناسان هنوز نام اصلی این قلعه را به طور قطع نمی دانند و به همین دلیل آن را با نام روستایی که در محدوده آن واقع شده است، مشخص می کنند.

سفال‌های هزاره اول قبل از میلاد درصد کمتری از سطح قلعه را به خود اختصاص داده و آثار مربوط به این دوره بیشتر تاسیسات معماری را شامل می‌شود و سفال‌های اسلامی عمدتا به صورت چرخ‌ساز با خمیره نخودی و قرمز و تمپر مواد کانی ساخته شده‌اند.

برای دسترسی به قلعه آوارسین باید یک جاده خاکی در مسیر کلیبر- خدآفرین را طی کرد که نرسیده به روستای آبش احمد از جاده کوهستانی کلیبر- خدآفرین منشعب می شود. فراموش نکنید که در زمان بارش برف و باران، این جاده خاکی برای هیچ نوع ماشینی، حتی مینی‌بوس هم قابل استفاده نیست و مجبورید با پای پیاده آن را طی کنید. از اینجا به بعد، مسیر صعود به قلعه از داخل جنگل می گذرد و نه تنها سخت نیست، بلکه زیباترین و روح نوازترین قسمت سفرتان هم خواهد بود. به طور کلی قلعه آوارسین که این روزها در چند دیوار کهنه خلاصه می شود، گزینه خوبی برای سفری یک روزه به شمار می رود. با این حال به یاد داشته باشید که برنامه این سفر یک روزه خود را طوری بچینید که گرفتار بارندگی و گل و لای جاده نشوید.

این قلعه به شماره ۲۲۵۲۹ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است و در گذشته کاربری دفاعی داشته و فعلا متروکه است.