تویسرکان در دامنه جنوبی کوه الوند با همه طبیعت بکر و سکوت الهام بخش خود، خود نمایی می کند و جذابیت های دلنشین خود را کریمانه و رایگان در اختیار هر چشم مشتاق، جستجوگر و ظریف بین می گذارد.
اگر دامنه های چشم نواز کوه پر صلابت الوند را به سمت جنوب پشت سر بگذاریم دیدگانمان به نظاره سرزمینی سبز و سرشار از چشم اندازهای بی نظیر طبیعی می نشیند که روح را در فضای فردوس برین سیر می دهد و دوستداران طبیعت و عاشقان تاریخ ایران زمین را به سوی خود می خواند.
ابنیه کم نظیر تاریخی، چشم اندازهای متنوع و دل انگیز و مجموعه ای از آداب ، رسوم و فرهنگ تاریخ ساز تویسرکان در میان کوه های سر به فلک کشیده و طبیعت بکر و مسحور کننده محصور شده و جای افسوس و حسرت دارد که به غرب کشور سفر کنیم و شهرستان تویسرکان را در فهرست سفر خود قرار نداده باشیم.
*موقعیت جغرافیایی
شهرستان تویسرکان از شمال به شهرستان های همدان، اسد آباد و بهار از مشرق به ملایر از مغرب به شهر کنگاور و از جنوب به شهرستان نهاوند محدود می شود.
فاصله تویسرکان تا همدان ۹۰ کیلومتر است و بلندترین نقطه این شهرستان قله الوند با ارتفاع سه هزار و ۵۷۴ متر است.
این شهرستان به دلیل کوهستانی و مرتفع بودن دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است و رودخانه های مهم آن عبارتند از قلقل رود، کرزان رود، سرکان رود و سرابی رود.
شهرستان تویسرکان با مساحت ۱۵۵۶ کیلومتر مربع از سه شهر تویسرکان، سرکان و فرسفج و دو بخش مرکزی و قلقل رود و هفت دهستان و ۱۱۱ روستا تشکیل شده است.
زبان مردم این شهرستان فارسی است ولی تعدادی از روستاهای مجاور به استان کرمانشاه و شهرستان های ملایر و نهاوند به کردی، لری و به طور محدود به ترکی نیز سخن می گویند.
*پیشینه تاریخی
درباره تویسرکان در یکی از قدیمی ترین کتاب های جغرافی با عنوان رودآور یاد شده و می نویسد: رود آور در هفت فرسخی همدان و نهاوند، شهری است بزرگ و پهناور و زراعت زعفران آن مشهور است و منبر آن محلی است به نام کرج رود که قریه های بسیار دارد.
وجود تپه های تاریخی روستای بابا کمال با قدمت تخمینی بیش از پنج هزار سال و بارگاه حیقوق نبی(ع) که ۶۰۳ سال قبل از میلاد حضرت مسیح(ع) می زیسته گواهی بر قدمت تاریخی بالای این شهرستان است.
*جاذبه های تاریخی و فرهنگی
از جمله آثار تاریخی و فرهنگی این شهرستان می توان به آرامگاه حیقوق نبی(ع)، آرامگاه میر رضی الدین آرتیمانی، پل فرسفج، کاروانسرای فرسفج، آرامگاه ابوالمعجن ثقفی(پیر کمربسته)، قلعه اشتران، مسجد جامع تویسرکان، مسجد باغوار، چنار مسجد باغوار، بازار قدیمی سر پوشیده، مدرسه علمیه شیخ علیخان زنگنه، امامزاده اسماعیل زرهان، عمارت مسعودی، خانه تاریخی دکتر اقتداری، امامزاده زید بن علی(ع)، امامزاده اسماعیل (ع) سرابی و امامزاده ناصر(ع) اشاره کرد.
*جاذبه های طبیعی
از مهمترین مناطق گردشگری طبیعی شهرستان تویسرکان می توان منطقه حفاظت شده خانگرمز، شهر سرکان، دره روستای شهرستانه، دره روستای آرتیمان؛ دره تپه قلندر سیاب؛ دره گزندر سرابی و دره سرکان اشاره کرد.
*صنایع دستی و سوغات
تولید انواع صنایع دستی چوبی مانند خراطی، ظریف کاری و منبت کاری از دیر باز در منطقه شهری تویسرکان رواج داشته و در سال های اخیر تعداد زیادی از اهالی روستاهای توابع این شهرستان نظیر سید شهاب، جیجانکوه، اشترمل و عین آباد با بیش از سه هزار کارگاه مبل و منبت به این صنعت روی آورده اند.
مهمترین سوغات تویسرکان نیز شامل گردو با شهرتی جهانی، عسل، نقل، کشمش، پشمک، سماق، آلو و شیره انگور می باشد.
فرماندار تویسرکان در گفت و گو با ایرنا با اشاره به قابلیت های بالای تویسرکان در حوزه گردشگری گفت: ظرفیت های این بخش از مهمترین مزایای شهرستان در مسیر دست یابی به رونق اقتصادی و بهبود فضای کسب و کار و اشتغالزایی به شمار می رود.
مهرداد موسوی افزود: توانمندی ها و ظرفیت های متنوع گردشگری تویسرکان تا کنون آنچنان که باید معرفی نشده و استفاده حداکثری از این قابلیت تحقق نیافته است.
وی طبیعت بکر و جذاب، اقلیم مناسب و روح افزا و آثار متعدد تاریخی و فرهنگی را مهمترین محورهای جذاب گردشگری در تویسرکان عنوان و خاطر نشان کرد: توسعه صنعت گردشگری در چشم انداز توسعه عمومی تویسرکان در سال های آینده از نقش مهم و بی بدیلی برخوردار است.
موسوی یادآور شد: تویسرکان با برخورداری از ظرفیت های متنوع، قابلیت تبدیل شدن به یک قطب گردشگری مهم در غرب کشور را دارد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تویسرکان نیز به ایرنا گفت: این شهرستان با برخورداری از ۲۲۶ اثر و جاذبه تاریخی، فرهنگی و گردشگری از لحاظ تعداد آثار، دومین شهر استان پس از شهر همدان به شمار می رود و از نظر قدمت آثار، اولین شهر استان محسوب می شود.
میثم الوندی افزود: تویسرکان با توجه به برخورداری از روستاهای هدف گردشگری، مناطق نمونه گردشگری و چشم اندازهای کم نظیر طبیعی، هدفی جذاب و نشاط آور برای علاقمندان به گردشگری طبیعت به شمار می رود.
وی از فعالیت تورهای طبیعت گردی و تویسرکان گردی در جهت جذب بیش از پیش گردشگران خبر داد و تصریح کرد: تا کنون ۶۷ اثر تاریخی و فرهنگی از تویسرکان در فهرست آثار ملی ثبت شده و بارگاه حیقوق نبی(ع) در تویسرکان نیز نامزد ثبت در آثار جهانی است.
الوندی خاطر نشان کرد: صنایع دستی به ویژه صنعت مبل و منبت در تویسرکان از پیشرفت های چشمگیری برخوردار شده به طوری که بیش از سه هزار و ۶۰۰ کارگاه صنایع دستی در سطح این شهرستان مشغول به فعالیت هستند.
وی همچنین از تلاش برای ورود موثر تر و پر رنگ سرمایه گذاران بخش خصوصی در حوزه گردشگری این شهرستان خبر داد.
