بهروز خاماچی تاریخ شناس تبریزی نقل می کند: در زیر زمین تبریز تونل و نقب و گذرگاهی وجود دارد که از سه نقطه حاشیه و حومه شهر راه های زیر زمینی طوری احداث شده که از زیر ساختمان ارک گذشته و به سوی آجی چای ادامه می یابد.
به گفته وی در کتاب “شهر من تبریز”، رشته اول از باغ شمال یا شازداباغی شروع می شود که از جنوب شرقی به مرکز شهر یا ارک ادامه دارد، راه دوم از محله باغمیشه از زیر عمارت ربع رشیدی از جنوب شرقی به سوی ارک آمده، این دو راه زیرزمینی به هم پیوسته و از زیر عمارت ارک به سوی شمال غربی یا محله شام غازان ادامه یافته سپس به سوی آجی چای در محدوده تبریز ادامه پیدا می کند و چند رشته فرعی نیز از ارک در امتداد خیابان فردوسی عبور کرده از زیر بازار گذشته به سوی مهرانرود راه پیدا می کند.
راوی کتاب عقیده دارد: در این مسیر، تونل ها و گذرگاه های زیر زمینی است که اکثر فاضلاب حمام ها و مساجد و خانه ها به این راههای زیر زمینی میریزد و چندین صد سال است که این راه ها مورد استفاده مردم شهر است بدون آنکه مردم خود بدانند سرانجام و ابتدا و انتهای این تونل ها و گذرگاهها از کجا است.
خاماچی در کتابش ادامه می دهد: قدیمی ها گفته اند این چاه ها که به نام (گچک قویی=چاه های عبوری) معروف هستند شاید محل عبور و مرور پنهانی سپاهیانی بوده است و شواهدی نشان می دهد که این مدعا تقریبا درست باشد.
خاماچی بیان می کند: این تونل ها به شکل بازار مانند بوده و به قدری بزرگ است که کالسکه به راحتی می توانسته از آن عبور کند، البته برخی از مسیرهای این تونل قدیمی به خاطر بی احتیاطی از بین رفته اما امروزه تعداد زیادی از خانه ها و مساجد و حمام های محوطه خیابان های شریعتی جنوبی و میارمیار، فروسی و بازار برای خود فاضلابی داشته و امروزه با رفاه کامل از آن چاه های عبوری استفاده کامل به عمل می آورند!
ممنون خیلی خوب بود
گردشگریش کنید
خیلی عالی بود ولی متاسفانه ما ایرانیها درتخریب و از بین بردن ابنیه های تاریخی خود رتبه اول جهان رو داریم و فقط برای این کارمون افسوس می خوریم مسئولین هم زیاد به این مهم توجهی ندارن. صد درست می کنن و آثار باستانی رو به زیر آب می برن سدی که آخرش بی فایده شد. ترکیه هم یک مکان باستانی رو جابجا می کنه که زیر اب نره. ۵۰ سال پیش شوروی برای ساخت یک بلوار در مسکو، فکر کنم یک کلیسا رو جابجا کرد چون در مسیر بلوار بود. اونوقت ما در مشهد محله نوغان رو خراب می کنیم و شعار می دیم که زنان نوغان امام رضاع رو یاری کردن. آری اینچنین است حکایت ما برادر