اِفِسوس (به یونانی: Έφεσος) یکی از شهرهای ایونیا در آناتولی (آسیای صغیر) باستان بود که امروز ویرانه‌های آن به عنوان مرکز گردشگری و باستان‌شناسی در سه کیلومتری جنوب شهر سلجوق استان ازمیر کشور ترکیه قرار دارد.

افسوس نام خویش را از واژه هتیتی آپاشا گرفته است. از آنجا که یونانی ها حرف «ش» را در زبان خود نداشتند و از این رو این نام در زبان ایشان از آپاشا به افسوس مبدل گشت.

آپاشام یا افسوس یکی از مراکز تجمع هیتی‌ها و تمدن میکنه‌ای بود و یکی از مهمترین شهرهای آسیای کوچک به شمار می‌رفته که تاریخچه آن به ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد. اولین بار در سال ۲۹۶ پ. م. محل این شهر توسط لیزیمیاخوس به مکان امروز منتقل گشته و به صورت بندری مهم متعلق به کشور پرگامون گردید.

افسوس بنایی است با تمدن ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و دوران نو سنگی که یکی از میراث جهانی ترکیه به شمار می آید.

افسوس جمعیتی بیش از ۲۵۰٫۰۰۰ نفر را در قرن ۱ قبل از میلاد در خود جای می داد که دومین شهر بزرگ جهان در زمان خود بوده است. همچنین این شهر آرتمیس را که یکی از عجایب ۷ گانه جهان باستان به شمار می رود را در خود جای داده بود که در سال ۴۰۱ پس از میلاد توسط John Chrysostom از بین رفت.

آثار باقی مانده از این بنای زیبا امروزه در هفتاد کیلومتری جنوب شهر ازمیر در نزدیکی شهرکی به نام سلجوق قرار دارند و هر سال گردشگران زیادی را به سوی خود جلب می‌کنند.

افسوس میزبان یکی از هفت کلیسای آسیا در کتاب «مکاشفه یوحنا» در «عهد جدید» بوده است و شاید انجیل یوحنا در این محل به رشته تحریر درآمده باشد. همچنین بسیاری بر این باورند که «هفت خفتگان افسوس» (در قرآن: أصحاب الکهف)، که مسیحیان و مسلمانان آن ها را مقدس می‌دانند، در این شهر زندگی می‌کردند و در غاری نزدیک به آن، سال های بسیار به خواب رفته‌اند. کشف بسیاری از اسناد مربوط به مسیحیت و مذاهب پیشین، افسوس را در زمره مهم‌ترین بقایای تاریخی قرار داده‌است.

افسوس در سال ۲۰۱۵ با شماره ثبت ۱۰۱۸ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.