آداب و رسوم ازدواج از شهری به شهر دیگر و از طایفه‌ای به طایفه دیگر متفاوت است. این مراسم از نسلی به نسل دیگر در طی قرن‌ها سپرده شده تا به امروز که به ما رسیده است. مشخص است که تنوع این مراسم در شهرهای مختلف بسیار زیاد است. شهر تبریز که یکی از شهرهای قدیمی ایران است مسلما آداب و رسوم منحصر به فردی در زمینه ازدواج داراست. ازدواج در تبریز گرچه در حالت کلی متفاوت از شهرهای دیگر نیست اما در جزئیات سبک خود را دارد.
از جمله مراسم‌هایی که در ازدواج در تبریز نقش مهمی دارند عبارتند از خواستگاری، بله برون، عقدکنان، جهازبرون، حنابندان، عروسی و پاتختی عروس.
در تبریز دختر مورد نظر توسط خانم‌های فامیل مثل خاله، مادر یا خواهر داماد انتخاب می‌شود. این مورد از گذشته تاکنون وجود دارد اما این روزها داماد نیز دختر مورد نظر خود را به خانواده معرفی می‌کند و خانواده پسر با اجازه خانواده دختر به عنوان خواستگار به خانه آنها می‌روند. ابتدا چند خانم از خانواده داماد به منزل دختر می‌روند و دختر از آنها پذیرایی کرده و به گفت و گو می‌نشینند. سپس اگر هر دو طرف رضایت داشته باشند، در جلسه دوم پسر نیز حضور خواهد داشت. در این جلسه دختر و پسر در اتاقی دیگر با یکدیگر صحبت می‌کنند. پس از آن در صورت رضایت آنها، اقدامات بعدی ازدواج آغاز می‌شود.
البته گفتنی است که مراسم‌های ازدواج در تبریز نیز از یک خانواده به خانواده دیگر متفاوت است. بنابراین نمی‌توان هر رسمی را به صورت قاطعانه بیان کرد. در این مطلب نیز به مراسم‌هایی که عموما برگزار می‌شود اشاره می‌کنیم.
در اکثر خانواده‌های تبریزی پس از مراسم خواستگاری، هر دو طرف تحقیق و پرس و جو در مورد خانواده مورد نظر را آغاز می‌کنند. اگر پس از تحقیق نیز نظرشان مثبت بود، قرار مراسم بله برون یا به ترکی سوزدانیشما گذاشته می‌شود و دراین مراسم بزرگترهای فامیل حاضر می‌شوند و در مورد مهریه، زمان عقد و عروسی صحبت می‌کنند. خانواده داماد، قرآن، آینه، حلقه نشان انگشتری، یک قواره پارچه چادری، روسری یا شال، دفتر بله برون، نبات، دسته گل و شیرینی با خود می‌برند.
پس از بله برون، نوبت مراسم عقد است که بسته به سلیقه و شرایط عروس و داماد هم می‌تواند به صورت محضری و خصوصی باشد و هم جشن مفصلی برای آن گرفته شود. در این مراسم عاقدی دعوت می‌شود تا صیغه عقد را جاری سازد. سپس افرادی که دعوت شده‌اند هدایایی را به عروس و داماد تقدیم می‌کنند.
پس از مراسم عقد، دوران نامزدی عروس و داماد آغاز می‌شود. در این مدت، دختر و پسر با هماهنگی خانواده با یکدیگر در ارتباط هستند. اگر در این دوران عید و یا مناسبت خاصی باشد، هدایایی از طرف خانواده داماد یا عروس برای یکدیگر برده می‌شوند. به عنوان مثال، در عید سال نو به یکدیگر لباس، ماهی، سبزه، گل، هفت سین و آجیل می‌برند. در عید قربان، خانواده پسر یک گوسفند قربانی یا گوشت، طلا یا سکه و گل به دختر هدیه می‌دهند. در عید غدیر نیز خانواده دختر از گوشتی که در عید قربان آورده‌اند، غذایی مثل کوفته درست کرده و به خانه داماد می‌روند و هدایایی نیز به همراه می‌برند. در شب یلدا یا همان آغاز چله بزرگ، خانواده پسر برای دختر لباس‌های زمستانی به همراه هندوانه، آجیل، پشمک، لبو، کیک و شیرینی، میوه، گل و غیره می‌برند و در آغاز چله کوچک یعنی دهم بهمن ماه نیز هدایای شب یلدای پسر از طرف خانواده دختر داده می‌شود. البته در برخی خانواده‌ها رسم است که هدایای پسر نیز در همان چله بزرگ برده شود.
در طول دوران نامزدی، خرید عروسی نیز انجام می‌شود. در گذشته برای خرید وسایل عروسی از جمله انگشتر، لباس عروس، کت و شلوار داماد، لوازم آرایش، آینه و شمعدان و غیره برخی از خانم‌های فامیل نیز به همراه عروس و داماد به بازار می‌رفتند ولی امروزه اکثرا خود عروس و داماد به تنهایی به خرید می‌روند.
جهازبرون یا به ترکی جهاز گورمه، یکی دیگر از مراسم‌هایی است که در آن از نزدیکان عروس و داماد دعوت می‌شود تا به دیدن جهیزیه عروس و چیدمان آن بیایند.
حنابندان نیز قبل از مراسم عروسی برگزار می‌شود که مهمانان این مراسم بیشتر جوانان فامیل و دوستان عروس هستند. این مراسم در خانه مادر عروس برگزار می‌شود و خانواده داماد حنای تزئین شده برای عروس می‌آورند. در انتهای مراسم نیز حنا را به همراه یک سکه در دست عروس می‌گذارند.
مراسم عروسی در تبریز معمولا در عصر به صرف شیرینی در تالار عروسی، باغ یا خانه برگزار می‌شود. مراسم شام نیز خصوصی‌تر بوده و در همان روز تنها نزدیکان عروس و داماد به صرف شام دعوت می‌شوند. پس از شام، عروس و داماد به همراه مهمانان به منزل پدر عروس می‌روند و در آنجا پس از بستن روبان قرمز به کمر عروس و دعای خیر کردن پدر عروس، راهی منزلشان می‌شوند.
بعد از مراسم عروسی، عروس و داماد به ماه عسل می‌روند و پس از آن مراسم پاتختی در خانه عروس برگزار می‌شود که از فامیلان و دوستان دعوت می‌شوند و هدایایی به عروس تقدیم می‌کنند.
این بود خلاصه‌ای از آداب و رسوم ازدواج در تبریز. مراسم‌های ازدواج در شهر و روستای شما چگونه است؟ در زیر همین مطلب برای ما از آداب و رسوم ازدواج شهر خود بگویید.
