مسجد سلطان احمد (به زبان ترکی «Sultanahmet Camii») یکی از زیباترین و معروف ترین مساجد جهان است که در شهر استانبول ترکیه قرار دارد. این مسجد با معماری منحصر به فرد خود که به دوره امپراتوری عثمانی تعلق دارد، همواره گردشگران و بازدیدکنندگان زیادی را به سوی خود جلب می کند.

در مسجد سلطان احمد از کاشی های آبی رنگ در طراحی داخلی آن استفاده شده، به همین دلیل این بنای بی نظیر به «مسجد آبی» شهرت یافته است.

تاریخچه:

مسجد سلطان احمد طی سال های ۱۶۰۹ تا ۱۶۱۹ به دستور سلطان احمد اول بنا شد و به همین دلیل پس از مرگ وی مسجد را مسجد سلطان احمد نامیدند. وی در همین مسجد دفن شده ‌است. مسجد سلطان احمد در قدیمی‌ترین بخش استانبول واقع شده که این منطقه در قبل از سال های ۱۴۵۳ میلادی مرکز قسطنطنیه، پایتخت امپراطوری بیزانس، محسوب می‌شده‌است.

معماری:

سده فار محمد آقا، معمار سلطان احمد دستور داشت تا در ساخت زیباترین و مجلل‌ترین مکان عبادت مسلمانان در جهان از هیچ تلاشی فروگذار نکند. ساختار اصلی مسجد تقریباً شبیه مکعب است که طول و عرض آن ۵۳ و ۵۱ است. جهت گیری مسجد به گونه‌ای است که وقتی مسلمانان نماز به پا می‌کنند، رو به سمت مکه داشته باشند و «محراب» در روبرویشان قرار داشته باشد.

در واقع در بالای مکعب مجموعه‌ای از قبه‌ها و شبه قبه‌ها فضا را تسخیر می‌کنند و به سمت قبه اصلی اوج می‌گیرند، قبه اصلی ۳۳ متر قطر و ۴۳ متر ارتفاع دارد. جلوه نهایی یک هماهنگی بینایی زیباست که چشم را به سمت انتهای قبه هدایت می‌کند.

مسجد سلطان احمد تنها مسجد ترکیه‌است که شش مناره دارد. وقتی تعداد مناره‌ها اعلام شد، عده‌ای از سلطان انتقاد کردند و وی را به علت تقلید از شش مناره مسجد الحرام در مکه سرزنش نمودند. وی با پرداخت مبلغی، مناره هفتم مسجد کعبه را ساخت تا این انتقادها را آرام کند.

دور تا دور صحن مسجد در پایین‌ترین قسمت توسط ۲۰۰۰۰ کاشی سرامیک دست ساز تزیین شده‌است که این سرامیک‌ها در ازنیک (نیشای باستان) ساخته شده‌اند. بخش بالایی نقاشی شده‌است. بیش از ۲۰۰ پنجره شیشه‌ای نور را به درون صحن اصلی هدایت می‌کنند و از لوسترهای بزرگ نیز برای نورپردازی مسجد کمک گرفته شده‌است. در دکوراسیون از آیاتی از قرآن استفاده شده‌است که بسیاری از آنها به خط سید کاظم غباری نوشته‌اند که بزرگترین خطاط آن زمان بوده‌است. صحن اصلی فرش شده‌است و این فرش‌ها در زمان مقتضی تعویض می‌شوند.

مهمترین بخش صحن داخلی «محراب» است که از مرمری با تراش ظریف و کنده کاری ساخته شده و دیوارهای کناری آن از جنس سرامیک است. در سمت راست محراب «منبر» قرار دارد که امام جماعت در زمان خطابه به هنگام نماز ظهر یا در روز جمعه یا روزهای تعطیل بر روی آن می‌ایستد. طراحی صحن اصلی به گونه‌ای است که حتی در زمان شلوغی همه افراد بتوانند امام جماعت را ببینند و سخنانش را بشنوند.

هر مناره سه بالکن دارد و تا چندی قبل «مؤذن» می‌بایست پنج بار در روز از یک پله مارپیچ باریک عبور می‌کرد تا اذان بگوید. امروزه از یک سیستم بلندگو استفاده می‌شود و صدای اذان که توسط مساجد همجوار نیز اکو می‌شود در اغلب مناطق قدیمی شهر به گوش می‌رسد. عده زیادی از مردم ترک و گردشگران در هنگام غروب در پارک روبروی مسجد جمع می‌شوند تا صدای اذان مغرب را بشنوند و با غروب آفتاب، نورپردازی زیبای صحن مسجد را تماشا کنند.

موقعیت:

مسجد سلطان احمد در نزدیکی هیپودروم قسطنطنیه واقع شده‌است و تا کلیسای بزرگ مسیحیان با نام ایا صوفیا فاصله اندکی دارد.

مسجد آبی استانبول در چند قدمی سرای توپقاپی قرار دارد، کاخی که محل اقامت پادشاهان عثمانی تا سال ۱۸۳۵ بود و فقط تا ساحل بسفور چند دقیقه‌ای فاصله دارد. اگر از دریا به مسجد نگاه کنید، قبه‌ها و مناره‌های مسجد در بخش قدیمی شهر برجسته هستند و هدف سازندگان هم ایجاد چنین چشم انداز زیبایی بوده‌است.

این مسجد به عمد در مقابل عمارت ایا صوفیا ساخته شده تا نشان دهد که معماران عثمانی و مسلمان می‌توانند رقبای سرسختی برای اجداد مسیحی خود باشند. با این وجود، معمار نتوانسته قبه‌هایی بزرگتر از قبه عمارت ایا صوفیا بسازد و به همین دلیل تلاش کرده با تنظیم دقیق موقعیت قبه‌ها، شبه قبه‌ها و مناره‌ها جلوه‌ای زیبا را پدید آورد. علی‌رغم تلاش معمار، ابعاد ساختمان کوچکتر از ابعاد عمارت ایا صوفیا است که این مساله سلطان احمد را بسیار خشمگین کرد. بنابراین دو عمارت آثار تاریخی و معماری بسیار ارزنده‌ای هستند که جلوه‌ای منحصربه‌فرد را به این بخش از شهر می‌دهند.

آدرس : ترکیه، استانبول، سلطان احمد، میدان ایاصوفیه