کلیسای سنت استپانوس” آذربایجان شرقی بعد از “قره کلیسا” در آذربایجان غربی، مهمترین کلیسای ارامنه کشور است. این کلیسای بسیار زیبا و دیدنی در منطقه ای سرسبز و ییلاقی در ۱۱ کیلومتری شمال شرق جلفا در کنار رودخانه ارس قرار دارد و در ایام تعطیل فصل های گرم سال پذیرای خیل عظیمی از گردشگران داخلی و خارجی است.
تاریخ دقیق تاسیس کلیسای سنت استپانوس کاملا مشخص نیست، محققین حدس می زنند بین قرنهای هفتم تا نهم میلادی این کلیسا بنا شده باشد. کهن ترین سند در این باره مربوط به سال۶۴۹ میلادی است که از وجود دیری در این منطقه آگاهی می دهد.
نام این کلیسا بر گرفته از استپانوس مقدس است این شخص یکی از اولین مومنانی بوده که به خاطر ایمان راسخ خود به شهادت رسیده است. استپانوس در میان مسیحیان سمبل ایمان راسخ بوده و به او لقب ناخوتکا داده اند، استیفان یا استپاتوس اولین کسی بوده که به واسطه تعصب و خشم یهودیان سنگ سار شده و به شهادت رسید، این حادثه در۲۶ دسامبر سال۳۷ میلادی در اورشلیم اتفاق افتاد و از آن تاریخ به بعد مسیحیان جهان همه ساله در روز مزبور مراسمی به نام وی بر پا می کنند.
نمای خارجی کلیسا از سنگ تراش سفید و قرمز همرنگ ساختمان بوده و مقرنس کاریهای دیوارها، طاق سردر، و نقش برجسته‌های بالا و پایین آن به اندازه ای زیبا و ماهرانه طرح گردیده که بی شک از نوادر هنری جهان است و این زیبایی تنها منحصر به مقرنس کاری طاق و تزئینات طاق نمای جناغی مدخل نیست و در تمامی طاق نماهای تو در توی دیوارهای غربی و پایه ها و ختم ستون ها و کلافه ها و زنجیر ها و تزئینات درون و بیرون آنها متجلی است.
برای توصیف طرح های گوناگون و بدیع صلیب های متعددی که در هر یک از سطوح خارجی دیوارها ی کلیسا نقش بسته سخن گفتن کفایت نمی کند و نقل مفاد صدها سنگ نبشته ارمنی که در همه جای بنا اعم از داخل و خارج به چشم می خورد کتاب جداگانه ای می خواهد و بنا به گفته مهندس هاکوپیان اکثر آنها خوانده نشده است همچنین بالای طاق مقرنس و بالای همه طاق نماهای دیوار غربی را زنجیره عریض زیبایی زینت داده است.
عکس از نگین متین اقدم
