در روزگاری دور که هنوز پاساژها و مراکز خرید چند طبقه، دنیای تجارت شهرها را به تسخیر خود درنیاورده بود، هر شهر برای خود بازاری داشت که مرکز تجاری و صنعتی آن شهر به شمار می‌رفت. تعامل و هماهنگی عناصری چون راسته اصلی، راسته‌های فرعی، دالان، چهارسو، میدان و جلوخان، بازار را به دنیایی پیچ در پیچ و سرشار از رنگ و صدا و زندگی تبدیل می‌کرد. امروزه پس از گذشت قرن‌ها از روزگار رونق بازارها، هنوز در بسیاری از شهرهای ایران بازارهای قدیمی پابرجا مانده و برقرار هستند.

بازار بزرگ تبریز نیز با عظمت و شکوه خود و با پشت سرگذاشتن حوادث بسیار و آسیب‌های فراوان، همچنان پابرجا مانده و اثرگذاری خود را در دوره‌های مختلف تاریخی استمرار بخشیده است.

بازار تبریز به عنوان بزرگ‌ترین سازه سرپوشیده آجری به ‌هم‌ پیوسته جهان در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو به ثبت رسیده و ماندگار شده است تا عظمت و شکوه خود را به جهانیان نمایان سازد.

این بازار که قدمت آن به قرن چهارم هجری می‌رسد، خاطرات ناگفته فراوانی در دل خود دارد و کوچه پس کوچه‌های آن، آشنای هر کودک و پیر تبریزی است. در طول تاریخ نیز همواره مورد توجه جهانگردان معروفی چون مقدسی، یاقوت حموی، زکریا محمود قزوینی، ابن بطوطه، حمدالله مستوفی، اولیا چلبی، مارکوپولو، اودریک، کلاویخو، جان کارت رانت، کنتارینی، تاورنیه و شاردن بوده است.

بازار بزرگ تبریز از منحصر‌به‌فردترین سبک معماری شکل گرفته و دارای زیرمجموعه‌های مختلف تجاری، مذهبی، فرهنگی، بهداشتی و سکونت است که چگونگی ارتباط این عناصر با یکدیگر حائز اهمیت است. در این مجموعه افراد و روابط فردی و صنفی به صورت شبکه‌ای پیچیده و منحصر‌به‌فرد در ارتباط بوده و در طول سالیان سال این الگوی خود را ثابت نگه داشته‌اند.

این بازار تاریخی در گذشته از کاروان‌های در حرکت جاده ابریشم میزبانی می‌کرده و همین امر موجب رونق بازرگانی این مجموعه می‌شده است.

این مجموعه بینظیر از بخش‌ها و عناصری همچون راسته، ورودی‌های بازار، دالان، سرا (خان)، کاروانسرا، تیمچه، چهارسو (چهارسوق)، میدان، بازارچه، بقعه، مسجد، حمام، مدرسه، تکیه و حسینیه، زورخانه، یخچال، پل بازار و … تشکیل شده است.

بازار سنتی تبریز نه تنها یک مرکز تجاری بوده، بلکه یک مرکز فرهنگی نیز به شمار می‌رود؛ زیرا بازاریان و کسبه از دیرباز تاکنون علاوه بر رفتار اقتصادی، بسیاری از رفتارهای فرهنگی را از نسلی به نسلی و از قومی به قومی دیگر انتقال داده و سبب اشاعه فرهنگی شده‌اند.

بازار بزرگ تبریز با گذشت هزاران سال، هنوز هم یکی از مراکز تجاری پررونق شهر تبریز بوده و گردشگران زیادی را از سراسر جهان به سوی خود جذب می‌کند تا عظمت و شکوه خود را به جهانیان نشان دهد.