مسجد تاریخی محمدعلی استاد علیرضا شهرستان بهاباد استان یزد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در خصوص این بنای قاجاری گفت: مسجدمحمدعلی استاد علیرضا و خانه موقوفه مجاور در شهرستان بهاباد، خیابان امام خمینی (ره)، محله باغستان واقع شده که باتوجه به سبک معماری آن، بنا متعلق به دوره متاخر اسلامی(قاجار) است.
محسن ذاکری نیا اظهار داشت: این مسجد یکی از ابنیه تاریخی شهر بهاباد است که در دوره قاجار به سبک ستوندار ساخته شده است. فضای داخل بنا چهارضلعی است که سقف آن به صورت تویزه با قوس هلالی با مرکزیت دو ستون حمال اجرا و فضای داخل مسجد بسیار ساده و بخش زنانه و مردانه از یکدیگر مجزا می شوند.
وی عنوان کرد: درجبهه شرقی مسجد خانه ای است که موقوفه و متعلق به مسجد می باشد. این بنا نیز از نظر فضاها و معماری همگون با ساختمان مسجد بوده و درحقیقت با مسجد میتوان به عنوان بقایای بافت تاریخی شهر بهاباد ازآنها یاد کرد.
این مقام مسئول خاطرنشان ساخت: ورودی بنا در جهت شمال می باشد و سپس یک دالان که در جهت جنوب تا حیاط امتداد می یابد قرار گرفته است. حیاط بنا چهار ضلعی است که فضاهای مسکونی و انباری در سه جهت شمالی، جنوبی و غربی احداث شده است.
بخش جنوبی بنا به صورت دو طبقه زیرزمین و طبقه همکف ساخته شده و فضای همکف دارای یک اتاق سه دری و یک راهرو در جهت غربی بوده که انتهای آن فضای زیر بادگیر حساب می شود. این فضا دارای دو دهلیز کوچک در جهت غرب و جنوب و یک در ورودی به اتاق سه دری می باشد. بادگیر بنا به سبک بادگیرهای مرسوم در منطقه و متفاوت با بادگیرهای دشت یزد ـ اردکان می باشد. همچنین پلان بادگیر مدور و در بخش فوقانی دارای هشت دهنه است.
ذاکری نیا افزود: به طورکلی این دو اثر با مصالح خشت و آجر و سنگ با ملات گل و گچ ساخته شده و عدم آسیب دیدگی بنا باتوجه به زلزله های روزانه شهر بهاباد از ویژگی های آن به شمار میآید.
این بنا در گذشته مذهبی بوده و درحال حاضر نیز مورد استفاده مردم می باشد و به شماره ۳۱۱۸۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.