خیابان دربند، چهارراه دوم، کوچه ظهیرالدوله، بن بستی کوتاه به گورستانی نام آشنا، قدیمی و با ارزش تاریخی را در خود جای داده است. تابلوی «آرامگاه صفا ظهیرالدوله صفاعلی ۱۳۱۷ ه .ق» سردر گورستان به چشم می خورد؛ گورستانی که اعتبار خود را مدیون بزرگان ادب، هنر، سیاست، آزادی خواهان بنام است.که فقط دو روز پنجشنبه و جمعه از ساعت ۹ تا ۱۶ بعدازظهر برای بازدید اقوام و آشنایان افراد متوفی و عامه مردم باز است.
این قبرستان چهار هزار و ۵۰۰ متری نزدیک به ۴۰۰ قبر را به خود اختصاص داده است که اکثر گورها در حال خراب شدن و فرسایش است.
ظهیرالدوله آرامگاه ابدی اهل صفاست. اگر یک بار به این خلوتگاه پر از عشق سر بزنید آنقدر مجذوب می‌شوید که برای دیدن مجددش لحظه شماری می‌کنید. گورستان ظهیرالدوله بزم خاموش کسانی است که ایران را به نوا و ترانه مهمان کردند.
میرزا علی خان دولوی قاجار، ملقب به ظهیرالدوله، داماد و وزیر دربار ناصرالدین شاه بود که پس از آشنایی با صفی علی شاه، با به تن کردن جامه فقر و درویشی، مراحل مریدی را پشت سرگذاشت. آن چنان که پس از مرگ صفی علی شاه، با اسم «صفا علی شاه» جانشین او شد. ظهیرالدوله در زمان فوتش به مریدانش وصیت کرد زمانی که فوت شد او را در خانقاهش، دفن کنند. وی در سال ۱۳۰۳ ه .ش درگذشت و بنا بر خواستش او را در خانقاه دفن کردند و از آن تاریخ به بعد خانقاه به قبرستان ظهیرالدوله تبدیل شد.
این آرامگاه از سال ۱۳۰۳ تا ۱۳۵۸، اموات فراوانی را در دل به خاک سپرده است. مشاهیری چون ملک الشعرای بهار، ایرج میرزا، رشید یاسمی(مورخو مترجم)، رهی معیری، دکتر محمد حسین لقمان ادهم(بنیانگذار انستیتو پاستور)، محمد مسعود(ادیب و روزنامه نگار)، ابوالحسن صبا(موسیقیدان)، روح الله خالقی(موسیقیدان)، فروغ فرخ زاد(شاعر)، قمرالملوک وزیری(خواننده)، استاد حسین تهرانی(نوازنده)، برادران محجوبی(موسیقیدان)، داریوش رفیعی(خواننده)، حبیب الله سماعی، حسن تقی زاده، درویش خان(موسیقیدان و نخستین کسی که در اثر تصادف کشته شد)، توفیق جهانبخت(اولین مدال آور طلای کشتی جهان در ایران) صبحی مهتدی و بسیاری از ادیبان و هنرمندان دیگر در این گورستان به خاک سپرده شده اند.
این آرامگاه تاریخی، که آن را شبیه به آرامگاه پرلاشز فرانسه می‌دانند در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان میراث فرهنگى و گردشگرى استان تهران با شماره ۲۰۰۱ در فهرست آثار ملى کشور به ثبت رسیده است.
منبع: lastsecond.ir
