محوطه باستانی هفت تپه در بخش جنوب شرقی شهرستان شوش و در فاصله ۱۳ کیلومتری آن واقع شده است. این محوطه از مرکز استان خوزستان، اهواز ۱۰۰ کیلومتر و از چغازنبیل ۲۲ کیلومتر فاصله دارد.
کاوش های فرانسویان در شوش، تمدن ریشه داری را در جنوب غربی ایران آشکار ساخت. پیدایش نوشته هایی به خط میخی و زبان های سومری، اکدی و ایلامی نشان داده است که ایلام، فرهنگی متشکل از سرزمین های اوان، شیماشکی، انشان و شوشان بوده است.برای اولین بار درنوشته های قرن ۲۶ پیش از میلاد به ایلام اشاره شده است. آنچنان که شواهد تاریخی نشان می دهد زوال و نابودی این تمدن دیرینه در قرن هفتم پیش از میلاد به دست آشوربانی پال، پادشاه آشور اتفاق می افتد.
هفت تپه شوش شامل بقایای یک شهر و اجتماع بزرگ مربوط به دوران ایلام میانه (حدود قرن چهارده پیش از میلاد) بوده که از تپه های متعددی تشکیل شده است.
عملیات کاوش محوطه، با نمایان شدن یک طاق آجری هنگام ساخت جاده شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه، در سال ۱۳۴۴ خورشیدی به سرپرستی دکتر عزت اله نگهبان آغاز شد و تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت. در این مدت با انجام چهارده فصل کاوش مداوم، آثار معماری ارزشمندی بدست آمد. در برپایی ساختمان های شهر علاوه بر خشت و آجر از مصالحی چون گچ، قیر طبیعی و ملات های گلی استفاده شده است. آثار معماری مکشوفه در منطقه هفت تپه شامل مجموعه آرامگاه ها و چند مجموعه بزرگ دیگر است. این مجموعه در شمالی ترین بخش محوطه حفاری شده، قرار دارد که در آن دو آرامگاه آجری با طاق هلالی کشف شدند. در آرامگاه بزرگتر سکویی ایجاد شده بود که توسط دیوارچه کوتاهی به سه بخش تقسیم می شد. در هر یک از این بخش ها بازماند ه های اسکلت های انسانی قرار داشتند. وضعیت قرارگیری اسکلت ها نشان دهنده این است که دفن همه مردگان در این آرامگاه یک زمان نبوده است. در آرامگاه کوچکتر که در بخش غربی واقع است، تعداد بیست و سه اسکلت انسان بصورت منظم کنار یکدیگر قرار داشتند. این مسئله حاکی از تدفین همزمان این مردگان می باشد. هنوز بدرستی دلیل مرگ همزمان این اشخاص و تدفین جمعی آنها مشخص نیست.
در ادامه کاوش های محوطه هفت تپه، پس از مجموعه آرامگاه ها، بازمانده دو صفه بسیار بزرگ خشتی مشخص شده که در مجاورت آنها اتاق ها و سالن های متعددی قرار داشته اند. این حجم های توپر از هزاران خشت خام و ملات گلی ایجاد گردیده و در دوران آبادانی، ارتفاع آنها حداقل تا ۱۵ متر تخمین زده می شود. امروزه در برخی قسمت ها، ارتفاع بخش های باقیمانده از ۱۴/۵متر متجاوز است. طبق بررسی های انجام گرفته کاربری آنها احتمالاً مربوط به بناهای آئینی می باشند. در ساختمان شماره یک، چند اتاق بصورت پیوسته به یکدیگر قرار داشتند که به دلیل کشف مواد اولیه و همچنین وجود یک کوره بزرگ در جلوی آنها، کارگاهی جهت تولید اشیاء فلزی و سفالی بوده اند که بخشی از اشیاء کشف شده در محوطه باستانی هفت تپه در موزه این منطقه نگهداری می شود.
