مسجد امیر چخماق که در تاریخهای یزد به نام مسجد جامع نو نیز خوانده شده است .در دوره صفویه به همت امیر جلال الدین چخماق شامی حاکم یزد از امراء و سرداران و مقرب درگاه شاهرخ و زن او ستی (بی بی) فاطمه خاتون احداث شده است.
این مسجد دارای دو شبستان زمستانی و تابستانی است که در قسمت تابستانی آن (بالای محراب) بادگیر بسیار زیبایی واقع شده است.شبستان زمستانی مسجد در سوی دالان ورودی قرار دارد که نور آن با سنگ مرمر تامین می شود. همچنین مسجد مأذنه مستطیل شکل آجری دارد که بر ورودی ضلع شرقی مسجد مشرف است.
محراب مسجد پوشیده از نقوش معرق و مقرنس است و در وسط آن سنگ مرمر بسیار زیبایی وجود دارد که شکوه هنر کاشیکاری اسلامى- ایرانى را به نمایش می گذارد.
این شکوه در گنبد مسجد امیر چخماق که با کاشی های سبز پوشیده شده و بر روی آنها عباراتى به خط زیبای کوفى نوشته شده نیز نمایان است.بخشی از سردر ایوان مزین به کاشی معرق است و کتیبه هایی در کاشی های معرق از سمت راست و چپ وجود دارد.اطراف ایوان بلند شبستان با کاشی سبز و قهوه ای بر روی زمینه سرمه ای نقوش اسلیمی مخلوط کار شده است و در پایین آنها عبارت “القدر لله الله اکبر” دیده می شود.
امیر جلال الدین چخماق از سرداران و امرا شاهرخ تیموری و حاکم یزد با همکاری همسر خود فاطمه خاتون در جهت آبادانی یزد مجموعه ای شامل تکیه، میدان، حمام، کاروانسراها، خانقاه، قنادخانه، چاه آب سرد و از همه مهمتر مسجد امیر چخماق را بنیان نهاده است. سنگ نصب شده در کریاس مسجد به طرف میدان، شبکه های ظریف از کاشی های معرق دور خارجی گنبد، محراب صفه اصلی با تاقنمای مقرنس کاری و… این مجموعه در قرن هشتم هجری قمری بنا نهاده شده است. سنگی نصب گردیده که بر آن متن وقفنامهای به خط نسخ نقر شده است.
این مجموعه با ارزش که نقطه خیابان‌های اصلی شهر است شامل مسجد، تکیه، بقعه ستی فاطمه، بازارچه حاجی قنبر، آب انبار ستی فاطمه، نخل و آب انبار تکیه امیر چخماق می‌باشد. این مجموعه از آثار قرن نهم هجری است که امیر چخماق از سرداران و امرای شاهرخ تیموری هنگامی که به حکومیت یزد رسید با همکاری همسر خود ستی فاطمه خاتون برای آبادانی، شهر آن را بنیان نهاد.
بانیان در شمال مسجد، میدانی ایجاد کردند که هم اکنون پابرجاست و مرکز شهر یزد است. این میدان در عصر صفوی هم به همین نام شهرت داشت. در زمان شاه عباس برخی از این آثار احیاء شده است، از جمله چهار سوقی بر روی کاروانسرا ساخته شده است.
اوایل قرن سیزدهم هجری میدان جلوی مسجد و سردر بازار تبدیل به حسینیه شده است . البته آنچه مسلم است در آن زمان، این مکان نقش حسینیه را نداشته، چون ساخت چنین فضاهایی از زمان صفویه به بعد در ایران رواج پیدا کرده است.
