ما ایرانیان به عنوان یکی از قدیمی ترین اقوام دارای تمدن جهان دستاوردهای مهمی را به جهان عرضه کرده ایم.

بسیاری از عناصر فرهنگی در جهان امروز به نحوی وامدار تمدن آریایی هستند که از دوره مادها توانسته است در کشاکش فرهنگی با اقوام رقیب محصولات فرهنگی جهانشمولی را در جریده فرهنگی بشریت به ثبت برساند.

اما حفظ این محصولات فرهنگی در دنیای امروز از پدید آمدن آن مهم تر شده است چرا که اقوامی در دنیای امروز با فرهنگ محسوب می شوند که در مورد دستاوردهای فرهنگی خود (حتی مخالف با آرمانهای ذهنی شان) اهتمام ورزند.

یونسکو به عنوان سازمانی جهانی کشورها را در حفظ این گونه آثار یاری می کند.میراث جهانی یونسکو نام عهدنامه‌ای بین‌المللی است که در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۲ میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید.

موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارند و متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص، است.

برپایه این کنوانسیون کشورهای عضو یونسکو، می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به‌عنوان میراث جهانی کنند. حفاظت از این آثار پس از ثبت در عین باقی ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوطه، به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود. مکان‌های میراث جهانی ثبت‌شده در سازمان یونسکو، مکان‌هایی مانند جنگل، کوه، آبگیر، صحرا، بقعه، ساختمان، مجموعه و یا شهر هستند.

معیارهای شش گانه

برای آن که اثری فرهنگی بتواند در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت برسد لازم است حداقل با یکی از معیارهای شش گانه این معاهده انطباق داشته باشد. به زبان ساده و به طور خلاصه اثر کاندیدای ثبت باید؛

– معرف نبوغ یا دست آورد خلاقانه انسان باشد.

– تبادل ارزش های انسانی را در طول دوره ای خاص از تاریخ نشان دهد.

– شاهدی از سنت های درخشان فرهنگی زنده و یا از میان رفته باشد.

– نشان دهنده نمونه ای خاص از یک سبک معماری باشد.

– یا این که استفاده هوشمندانه انسان از زمین و محیط پیرامونش را جهت استقرار نشان دهد.

– به طور مستقیم یا ملموس با سنت ها، عقاید، آثار هنری یا ادبی در ارتباط باشد.

کشور ما سه سال پس از تصویب کنفرانس عمومی یونسکو در تاریخ چهارشنبه ،۲۶ فوریه سال ۱۹۷۵ به کنوانسیون میراث جهانی یونسکو پیوست. در سال ۱۹۷۹ چغازنبیل به عنوان اولین اثر در یونسکو ثبت شد پس از آن تخت جمشید و میدان نقش جهان با نخستین مکان‌هایی بودند که در ایران به فهرست میراث جهانی اضافه شدند.

جدول زیر نشان دهنده آثار ثبت شده ایران در این فهرست با سال ثبت هستند؛

نکته جالب این که اولین و آخرین اثر ثبت شده ایران در یونسکو مربوط به تمدن های پیش آریایی و بومیان ایران پیش از مهاجرت بزرگ آریایی ها است.

وضعیت کشورهای جهان

از سال ۱۹۷۸ روند بررسی و ثبت آثار کشورها در فهرست یونسکو آغاز شد. در میان کشورهای جهان ایتالیا با ۴۱، اسپانیا با ۳۹ و چین با ۳۵ اثر بیشترین آثار ثبت جهانی را دارا هستند.

تصویر زیر نشان دهنده میراث ثبت شده بر اساس کشورهای جهان است؛

آلمان، فرانسه، هند، روسیه، مکزیک از جمله کشورهایی هستند که بیش از بیست اثر در فهرست جهانی دارند.

منبع: www.tejaratnews.com