تنگه هایقر (Hayghar Canyon) که معروف به گرند کانیون ایران هست یکی از شگفت انگیز ترین و فوق العاده زیباترین تنگه ها در دنیاست.
تنگ هایقر در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فیروزآباد و بعد از روستای رودبال واقع شده است. این تنگ ما بین شهرهای قیر و کارزین در جنوب غربی جهرم واقع در استان فارس است. طول تنگ در حدود ۸ کیلومتر است و رودخانه قره آقاج در بستر آن جریان دارد رودخانه بلندی که پس از پیچ و خم های بسیار با نام «مُند» به خلیج فارس می ریزد. عملکرد زمین ساخت پویا در این بخش از رشته کوه زاگرس تاقدیس هاى زیادى پدید آورده است. تنگ هایقر یک برش در پهناى تاقدیس ده‌بین است که نخست عملکرد زمین ساخت آن را پدید آورده و سپس فرسایش آب آن را گسترش داده و ژرف نموده است. دیواره هاى بلند دره، رودخانه پرآب جارى در کف آن و پژواک صداى پرندگان، منطقه اى کم نظیر پدید آورده که بسترى ارزشمند براى گردشگرى طبیعت به شمار مى رود.

تنگه هایقر با پستی بلندی های عجیب، رنگ های متنوع صخره ها و دیوارهای بلندی که عمق شان به ۴۵۰ متر می رسد، طبیعت منحصر به فردی است. اتفاقا همین تفاوت و اعجاب و همین طور شباهتش به «گرند کنیون» -یکی از دره های عمیق و بلند جهان در آمریکا- باعث شده بسیاری آن را نسخه ایرانی این دره معروف بنامند. اگر چه دره در منطقه تقریبا گرمی قرار گرفته، اما عمق تنگه و رودخانه ای که از آن می گذرد، آن را به منطقه ای ایده آل برای ماجراجویی تبدیل کرده، یک ماجراجویی متفاوت که البته نباید بدون حضور حرفه ای ها دست به آن زد.

بدون آشنا یا بلد به هیچ وجه وارد این دره نشوید، جانورانی مثل مار، رتیل و عقرب در دره وجود دارد. بنابراین وقت خواب از بسته بودن زیپ چادر مطمئن شوید. آب نوشیدنی، طناب بلند و چراغ قوه را در این سفر فراموش نکنید. همه وسایل را در دو کیسه پلاستیکی ضد آب قرار دهید تا خیس نشوند؛ مخصوصا کیسه خواب و وسایل الکترونیکی.

از سالها پیش گروه های متعددی به ایران آمدند و در تعامل با کارشناسان داخلی، با مطالعات گسترده ی جانورشناسی و زمین شناسی منطقه با این هدف که این منطقه به عنوان یکی از ژئوپارک های ایران در یونسکو ثبت شود، تلاش کردند ولی ظاهرا اقدام به ساخت سد هایقر اندکی این محیط زیست شگفت انگیز را تهدید می نماید.

مسیر دسترسی:

اگر از سمت شیراز می آیید، باید وارد جاده جنوبی شده و حدود ۱۵۰ کیلومتر برانید تا به فیروزآباد برسید. بعد از فیروزآباد وارد جاده «قیر» شوید و تقریبا ۴۰ کیلومتر بعد از فیروزآباد در سمت راست جاده و بعد از روستای عرب فتح آباد منتظر دیدن تابلوی «تاسیسات سد هایقر» شوید. سد هایقر جلوی رودخانه کم آب قره آغاج در حال تاسیس است و شما عملا برای ورود به دره هایقر باید از سد عبور کنید.